نهج زندگی | راهکار مهم دین برای دوری از افراط و تفریط

خبرگزاری حوزه^[2] | امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در نهج‌البلاغه می‌فرمایند:

«لَا [یُرَی الْجَاهِلُ] تَرَی الْجَاهِلَ إِلَّا مُفْرِطاً أَوْ مُفَرِّطاً.» ۱

همیشه جاهل را یا افراط‌گر می‌بینی و یا تفریط‌کار.

شرح:

به راستی آنچه که انسان را در ورطه افراط و تفریط قرار می‌دهد، جهل و نادانی است. جهلی که انسان را از مرحله اعتدال، خارج و او را از مسیر حق جدا می‌نماید.

نکته قابل تأمل آنجاست که افراط و تفریط می‌تواند انسان را از مسیر هدایت دور نماید، چرا که حدّ تعادل، همان صراط مستقیمی است که روزی ده مرتبه در نمازهای واجبمان از خداوند متعال طلب می‌کنیم و نکته قابل تأمل‌تر اینجاست که به فرموده قرآن، صراط مستقیم، همانجاست که خداوند حضور دارد؛۲ بنابراین افراط و تفریط یعنی جدایی از خدا.

راهکار مهم دین برای دوری از افراط و تفریط و ماندن در صراط مستقیم و اعتدال، پیروی از ولیّ خداست.

امام صادق علیه‌السلام پیرامون وظیفه و جایگاه مهم امام معصوم علیه‌السلام می‌فرمایند:

«إِنَّ اَلْأَرْضَ لاَ تَخْلُو إِلاَّ وَ فِیهَا إِمَامٌ کَیْمَا إِنْ زَادَ اَلْمُؤْمِنُونَ شَیْئاً رَدَّهُمْ وَ إِنْ نَقَصُوا شَیْئاً أَتَمَّهُ لَهُمْ.»۳

زمین هیچ‌گاه خالی از امام نمی‌ماند تا اگر مؤمنان چیزی [به دین] افزودند، آنها را [از این کژ راهه] برگرداند و اگر چیزی را کاستند، برایِشان کامل کند.

با کنار هم قراردادن این مطالب، درکِ کلام رسول اکرم صلی‌‎الله‌علیه‌وآله که فرمودند: «مَنْ مَاتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً؛ هر کس بمیرد در حالی که امام زمان خود را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.» برایمان آسان‌تر خواهد بود؛ چرا که دوری و یا جدایی از امام، یعنی غرق‌شدن در جهالت و ثمره جهالت نیز جدایی از صراط مستقیم و حد اعتدال است.

پی‌نوشت‌ها:

۱. حکمت شماره ۷۰.

۲. «إِنَّ رَبِّی عَلَیٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ.»؛ سوره هود، آیه ۵۶.

۳. کافی، ج ۱، ص ۱۷۸.

تهیه شده در سرویس علمی-فرهنگی خبرگزاری حوزه