مکانیسم ماشه (اسنپ بک) چیست؟
هادی محمدی، روزنامه‌نگار در شبکه‌ی اجتماعی ایکس نوشت:
اسنپ بک در برجام هست یا نیست؟
بررسی برجام به زبان انگلیسی و فارسی نشان میدهد چنین عبارتی در هیچ کجای برجام نیامده و در واقع آنچه در برجام آمده عبارت” مکانیسم حل و فصل اختلافات ” به فارسی و عبارت ” DISPUTE RESOLUTION MECHANISM ” به زبان انگلیسی است.
مکانیسم حل اختلافات یا اسنپ بک چیست؟
در ماده 36 و 37 برجام مکانیسم حل و فصل اختلافات یا همان که به اشتباه مکانیسم ماشه یا اسنپ بک جا افتاده آمده است. این بندها می گویند اگر ایران تعهدات هسته ای خود را نقض کند، کشورهای طرف مقابل می توانند با شکایت به کمیسیون مشترک برجام و سپس شورای وزیران و در انتها شورای امنیت، قطعنامه های ۶گانه قبل از برجام که با برجام لغو شده اند را برگردانند.
همچنین اگر طرف مقابل تعهدات خود در لغو تحریمها را نقض کند ایران می تواند طبق این مکانیسم، بخشی یا همه تعهدات هسته ای خود را متوقف کرده و به شرایط قبل از برجام برگرداند.
چرا مکانیسم حل اختلافات یا اسنپ بک در برجام قید شد؟
در برجام هم مثل هر توافق دیگری دو طرف به دنبال گرفتن تضامینی برای حفظ آن و افزایش هزینه برای طرف مقابل در صورت نقض عهد بودند. آنها نگران نقض برجام از سوی ایران بودند و ایران هم نگران بود که قطعنامه ها به راحتی احیا شوند.
از میان چندین پیشنهاد روی میز، دو طرف بر روی این مکانیسم به توافق رسیدند و در ایران نیز مکانیسم حل و فصل یا ماشه توانست موافقت همه بخشهای عالی نظام را به دست اورد. پیشنهادات دیگر خطرناک بودند از جمله پیشنهاد روسیه به نوعی اقتصاد ایران را هر ۶ماه مشروط به نظر شورای امنیت می کرد.
تاکنون کدام کشور برجام از این مکانیسم استفاده کرده؟
پس از خروج امریکا از برجام، ایران بر اساس همین مکانیسم در ۵مرحله کاهش تعهدات و سپس اجرای قانون راهبردی تا بهار ۱۴۰۰، عملا همه تعهدات برجامی خود را کنار گذاشت یعنی امروز ۴ سال است که از اجرای اسنپ بک توسط ایران می گذرد.
آیا اروپایی ها حق استفاده از مکانیسم حل اختلاف یا اسنپ بک را دارند؟
اروپاییها در اجرای برجام به ویژه بعد از خروج آمریکا از برجام، سستی و خلاف عهد زیادی داشتند و عملا شریک اجرای تحریمهای یکجانبه آمریکا در این ۷سال شدند.
اروپا با وجود یک سال فرصت ایران به آنها باز هم بدعهدی کرد و باعث شد تا ایران در پاسخ به اجرای تحریمهای آمریکا توسط اروپا، تعهدات برجامی اش را کاهش و در ادامه قطع کند لذا اروپا بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام و با توجه به نقض اساسی برجام، اصولا حق استفاده از مکانیسم حل اختلافات یا اسنپ بک را ندارد.
در صورت اجرای مکانیسم حل اختلاف یا اسنپ بک چه میشود؟
طبق برجام اگر توافق تا ۱۰سال از تصویب قطعنامه۲۲۳۱ همچنان پابرجا بماند، ۶قطعنامه تحریمی شورای امنیت که در سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹(دولت احمدی نژاد و مذاکرات لاریجانی و جلیلی) به تصویب شورای امنیت رسیده بودند کاملا لغو خواهد شد اگر به هر دلیلی برجام پایان یابد یا طرف اروپایی از اسنپ بک استفاده کند، آن شش قطعنامه احیا شده و پرونده ایران به وضعیت قبل از برجام یعنی فصل هفت منشور ملل متحد باز می گردد و تحریمهای بین المللی مجددا برقرار می شوند.
انتهای پیام
∎[2][3]Authors: صاحب‌خبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری