تجربه‌های روان‌گردان بدون دارو؛ واقعیت مجازی ذهن انسان را دگرگون می‌کند

گروهی از پژوهشگران دانشگاه کاتولیک قلب مقدس در میلان اعلام کردند تجربه‌های موسوم به «سایبردلیک» در محیط‌های واقعیت مجازی می‌توانند بخشی از اثرات روانی و احساسی مواد روان‌گردان مانند LSD یا سیلوسایبین را بازآفرینی کنند. یافته‌های این تحقیق در مجله Dialogues in Clinical Neuroscience  منتشر شده است.

به گزارش ایتنا^[2] و به نقل از HealthDay، جوزپه ریوا، استاد دانشگاه و مدیر آزمایشگاه فناوری‌های انسانی، در بیانیه‌ای گفته است: «برای نخستین بار نشان داده‌ایم که واقعیت مجازی توانایی بازسازی برخی تأثیرات مثبت ناشی از مواد روان‌گردان را دارد.» او تأکید کرد که افزایش خلاقیت و انعطاف شناختی از مهم‌ترین نتایج مشاهده‌شده بوده است. با این حال، به گفته او هنوز باید مشخص شود آیا این تأثیرات از نظر عصب‌زیستی واقعاً با اثرات مواد روان‌گردان قابل مقایسه هستند یا خیر.

در این مطالعه، ۵۰ فرد سالم حضور داشتند که هرکدام دو تجربه ده‌دقیقه‌ای واقعیت مجازی را پشت سر گذاشتند. در یکی از آنها، صحنه‌ای آرام‌بخش از «باغ اسرارآمیز» نمایش داده می‌شد و در دیگری همان صحنه با کمک هوش مصنوعی به تصاویر خیال‌انگیز و هذیانی تبدیل شده بود. شرکت‌کنندگانی که نسخه دوم را مشاهده کردند، بهبودهای کوتاه‌مدتی در خلق‌ و‌ خو، خلاقیت و انعطاف شناختی نشان دادند.
 

پژوهشگران معتقدند این نتایج بیانگر آن است که تجربه‌های دیجیتالیِ شبه‌روان‌گردان می‌تواند در آینده برای درمان مشکلات سلامت روان مورد استفاده قرار گیرد؛ به‌ویژه برای کسانی که به داروهای معمول پاسخ نمی‌دهند. با این حال، آنها هشدار دادند واقعیت مجازی ممکن است در برخی کاربران باعث تهوع یا سرگیجه شود و باید تنها در محیط‌های کنترل‌شده و تحت نظارت متخصصان به کار رود.

افزایش علاقه به مواد روان‌گردان در درمان افسردگی مقاوم یا اختلال استرس پس از سانحه باعث شده پژوهش‌های بالینی متعددی در جهان آغاز شود، اما محدودیت‌های قانونی همچنان چالشی جدی است.

ریوا معتقد است شبیه‌سازی دیجیتال می‌تواند جایگزینی ایمن‌تر و قانونی‌تر برای جست‌وجوی اثرات مشابه باشد. به گفته او، هدف این فناوری جایگزینی داروها نیست، بلکه ایجاد آزمایشگاهی ایمن برای بررسی حالات تغییر‌یافته هوشیاری و ظرفیت‌های درمانی آنها است.