دانشمندان به موش‌ها بازی Doom را آموزش دادند

در سال ۲۰۲۰، ویکتور توث (Viktor Tóth)، مهندس نرم‌افزار و عصب‌پژوه اهل مجارستان، ایده یک آزمایش جذاب و غیرمعمول را مطرح کرد. او با استفاده از یک چیدمان آزمایشی موسوم به bootstrap که از یک توپ بزرگ پلی‌استایرن، یک نمایشگر رایانه‌ای خمیده و یک نی کوچک برای توزیع آب قندی تشکیل شده بود، موفق شد به یک موش آموزش دهد تا بازی ویدیویی کلاسیک Doom 2 محصول سال ۱۹۹۴ را انجام دهد.

حرکات موش به چرخش‌های توپ تبدیل می‌شد و این چرخش‌ها به‌طور مستقیم به حرکت درون این بازی تیراندازی اول‌شخص ترجمه می‌شدند. هر بار که موش به یک نقطه عطف می‌رسید، مانند حرکت در امتداد یک راهرو، آب قندی به‌عنوان پاداش در اختیارش قرار می‌گرفت.

نیم دهه بعد، یعنی حدود سال ۲۰۲۵، سیستم ویکتور توث با یک ارتقای اساسی مواجه شده که سطحی کاملا جدید از غوطه‌وری را برای این موش‌های شکارچی شیاطین فراهم می‌کند. بخش عمده این پیشرفت به لطف یک نمایشگر AMOLED کوچک و تاشونده بود که در گستره ۱۸۰ درجه از میدان دید موش امتداد می‌یافت. همچنین مجموعه‌ای از قطعات سفارشی با استفاده چاپ سه‌بعدی ساخته شدند.

تصویری که ویکتور توث به‌همراه همکارانش، یعنی شاندور ماکرا و آکوش بلاچک، در وب‌سایت پروژه به نشانی ratsplaydoom.com منتشر کردند، یک موش را نشان می‌دهد که بر روی توپ خم شده و به نمایشگری شبیه عینک واقعیت مجازی خیره می‌شود. نمایشگر تقریبا در اطراف سر موش خم شده و بدون ایجاد مزاحمت برای سبیل‌های او، بیشترین میزان غوطه‌وری بصری را فراهم می‌کند.

مهم‌تر از همه اینکه نسخه‌ی دوم این سامانه اکنون به موش‌ها اجازه می‌دهد درون بازی ویدیویی به شیاطین شلیک کنند. این قابلیت از طریق یک اهرم دستی سفارشی فراهم شده است که جوندگان می‌توانند با پنجه‌های خود آن را بکشند تا مکانیسم شلیک فعال شود.

بر اساس توضیحات درج‌شده در وب‌سایت پروژه، پس از این ارتقای عمده، موش‌ها با موفقیت یاد گرفتند که در محیط مجازی حرکت کنند و سازوکار شلیک را فعال سازند. فرآیند خوگیری برای هر موش حدود دو هفته به طول انجامید. برای شبیه‌سازی برخورد موش با دیوارها درون بازی ویدیویی، تیم پژوهشی حتی دو نازل هوای کوچک نصب کرد تا در صورت نیاز، جریان هوای هدفمند و کنترل‌شده‌ای را اعمال کنند.

البته این پروژه به‌طور مشخص یک آزمایش پیشرفته رابط مغز و رایانه محسوب نمی‌شود و شامل اسکن امواج مغزی موش‌ها نیست. ویکتور توث پیش‌تر در سال ۲۰۲۱ توضیح داده بود که ایده این کار تقریبا بدون پیش‌زمینه خاصی به ذهنش رسیده و بیشتر از روی کنجکاوی شخصی آن را انجام داده است. با این حال، او معتقد است که این آزمایش از نظر مفهومی ارتباط نزدیکی با رابط‌های مغز و رایانه دارد و می‌خواهد در آینده به‌طور جدی وارد این حوزه شود.

درباره انتخاب Doom 2 نیز توث اشاره کرد که این بازی دارای نقشه‌ای است که ویرایش آن بسیار ساده بوده و می‌توان آن را به‌گونه‌ای تغییر داد که برای موش‌ها قابل استفاده باشد. به گفته او، موش‌ها هنوز باید آموزش‌های بیشتری ببینند تا بتوانند به‌طور کامل وارد بخش تک‌نفره بازی شوند. داده‌های اولیه نشان داد که میزان تعامل موش‌ها با سامانه امیدوارکننده بوده است.

با این‌حال، به نظر می‌رسد که موش‌ها هر از گاهی به استراحت نیاز دارند، زیرا تاثیر قرارگیری طولانی‌مدت در معرض واقعیت مجازی بر سلامت موش‌ها هنوز به پژوهش‌های بیشتری نیاز دارد.