تولید بیش از ۹۵ درصد نیاز دارویی کشور در داخل
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما[1]؛ آقایان سید محمد پاک مهر نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ، عباس کبریایی زاده رئیس فدراسیون اقتصاد سلامت اتاق ایران ، موسوی نایب رئیس اتحادیه تولید کنندگان مواد اولیه دارو و غفاری معاون درمان سازمان تامین اجتماعی با شرکت در برنامه گفتگوی ویژه خبری موضوع " دارو و چالشهای زنجیره تامین " را بررسی کردندو به سوالات در این زمینه پاسخ دادند.
متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
سوال: آقای دکتر کبریایی زاده عدد و رقمهای حوزه دارویی یک خورده از وضعیت دارو در کشورمان برای ما بگویید این روزها یک زمزمههایی شنیده میشود و زمزمهها هم افزایش پیدا کرده در خصوص کمبود دارو ؟
کبریایی زاده : ببینید ظرفیت تولید دارو در داخل کشور ظرفیت بسیار مطلوبی است و ما بیش از ۹۸ درصد نیاز دارویی مان را کمی و عددی در داخل کشور تولید میکنیم که البته ارزش داروهای تولید داخل از نظر ریالی ۷۰ درصد باشد و آن دو درصدی که واردات میشود تقریباً ۳۰ درصد از ارزش ریالی را به خودش اختصاص میدهد وابستگی ارزی صنایع تولید داخل شامل تامین مواد اولیه جانبی و همینطور مواد حد واسطی که شرکتهای ماده اولیه ساز استفاده میکنند و همینطور بخشی از ماشین آلاتی که در صنعت داروسازی استفاده میشود حدود یک میلیارد دلار ارزبری دارد در حالی که آن دو درصد واردات ما بیش از ۱.۴ میلیارد دلار وابستگی ارزی دارد بنابراین همانطور که ملاحظه میفرمایید بالاخره زیرساختی که در کشور وجود دارد یک زیرساخت بسیار مهم و قابل توجهی است اما توجه داشته باشیم که وقتی در مورد دارو صحبت میکنیم در مورد یک کالا صحبت نمیکنیم ، در ایران بیش از ۱۵ هزار برند مختلف و تحت نامهای مختلفی در شرکتهای دارویی تولید میشود برای مثال مثلاً یک دارویی مثل آملودیپین که برای فشار خون استفاده میشود بیش از ۳۰ تا تولید کننده در داخل کشور دارد برخی مواقع کمبودهای دارویی تقاضای بیمار از یک شرکت خاصی است که زیاد هم اتفاق میافتد و حق هم با بیمار است برای اینکه بیمار فشار خونش تنظیم شده با دارویی که در آن شرکت تولید میشود به دلیل اینکه شرکتها اگرچه ماده موثرشان یکسان است ولی از نظر اکسیپیونها و فرمولاسیون تفاوتهایی را با همدیگر دارند زنجیره تامین دارو در کشور وابسته به دو مقوله اصلی است که از دست وزارت بهداشت خارج است یکی ارز است و یکی تامین نقدینگی مورد نیاز سازمانهای بیمهگر که شما فرمودید آقای دکتر غفاری هم به جمع ما اضافه خواهند شد متاسفانه ما ناپایداری که در زنجیره تامین ارز شرکتهای دارویی داریم چه در شرکتهای وارداتی و چه در شرکتهای تولیدی این ناپایداری در زنجیره تامین ارز و به نظر من در واقع نوعی بیتدبیریهایی که در تامین ارز صورت میگیرد باعث میشود که ما استمرار تامین مواد اولیه مورد نیاز شرکتهای دارویی چه تولید کننده ماده اولیه باشند چه فرمولاسیون دارویی را انجام بدهند ما همواره این ناپایداری در زنجیره تامین ارز را در کشور داشتیم .
سوال : پس یکی از مشکلات و دغدغههای زنجیره تامین دارو بحث ارزی است؟
کبریایی زاده : بله بحث ارزی است که متاسفانه با عدد و ارقام هم بازی میشود حالا قبل از این نشست ما خدمت آقای دکتر هم با هم صحبت میکردیم من عرض کردم مجلس باید جلوی بازی با ارقام و اعداد را بگیرد آنچه که در کف صنعت اتفاق افتاده حالا من خیلی نمیخواهم وارد عدد و رقم شوم خدمت آقای دکتر هم عرض کردم به نظر من آنچه که در بانک مرکزی دارد اتفاق میافتد و نظام تخصیص ارز بازی با اعداد است و متاسفانه فرایند انتقال ارز و تامین ارز شرکتها برای واردات مواد اولیهشان به شکل درستی صورت نمیگیرد دوم نقدینگی مورد نیاز شرکتها است ببینید متاسفانه بازی با اعداد را داریم یعنی دولت متاسفانه وقتی که میآید فرض کنید نرخ ارز را تغییر میدهد از ۴۲۰۰ به ۲۸۵۰۰ و یا بخش قابل توجهی امروز از ۲۸۵۰۰ ابتدا به ۴۶ هزار تومان و بعد هم به ۷۰ هزار تومان و بعد هم امروز به ۱۰۰ هزار تومان منتقل شده این انتقالی که صورت میدهد همزمان و همراه با تامین ما به تفاوت ریالی برای سازمانهای بیمهگر نیست و لذا شما میبینید در گزارش آقای دکتر شهریاری که همین چند روز قبل خدمت آقای رئیس جمهور نوشتند میبینید که تراز منفی ۳۰ همتی سازمان بیمه سلامت را ایشان گزارش میدهند به رئیس جمهور و یا تامین اجتماعی را اعداد و ارقامش را حتماً آقای دکتر خواهند فرمود از طرف دیگر وقتی که سازمانهای بیمهگر بدهیهای خودشان را به طور مستمر پرداخت نکنند طبیعتاً داروخانهها به شرکتهای پخش و شرکتهای پخش به شرکتهای تولید کننده و تامین کننده یکی از معضلات اصلی امروز زنجیره تامین عدم تعادلی است که در تامین نقدینگی وجود دارد به علاوه اینکه همان اعداد و ارقام هم غیر واقع بینانه نوشته شدهاند یعنی ما در مرکز تحقیقات اقتصاد مدیریت دارو وقتی محاسبه کردیم که در سال ۱۴۰۱ بیش از ۸۵ همت ما به تفاوت نرخ ارز باید به وزارت بهداشت داده شود شما دیدید که در مجلس یعنی دولت و مجلس ۶۴ همت تصویب کردند و آنچه که عمل شد ۴۸ همت بود و این متاسفانه کمبود نقدینگی به طور مستمر دارد در سالهای مختلف انتقال پیدا میکند باز در گزارش آقای دکتر شهریاری شما میبینید که نزدیک به ۴۰ همت از پولی که امسال سازمانهای بیمهگر از تخصیص امسال شان به داروخانهها پرداخت کردهاند این ۴۰ همت مربوط به بدهی سال قبل بوده که سال قبل پرداخت نشده و منتقل شده به ال جاری فکر میکنم در یک کلام اصل موضوع برمیگردد به اینکه ما با مسائل اگر واقع بینانه برخورد کنیم دچار چنین مشکلاتی نمیشویم .
سوال: آقای دکتر پاکمهر برویم سراغ اعداد و ارقامی که در رسانهها از کمبودهای اقلام دارویی میشنویم و میبینیم و میخوانیم مثلاً عنوان میشود به عدد ۸۰۰ قلم دارو در برخی از رسانهها مطرح شده بود البته من قبل از گفتگو عدد دیگری را از شما گرفتم الان کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی رصد نظارتی که دارد بر بازار دارو و آن اقداماتی را که تمهید کرده برای اینکه آنچه جناب آقای دکتر کبریایی زاده اشاره کردند از مشکلات ارزی بحث نقدینگی بتواند شکل و موانع زنجیره تامین دارو را در کشور حل کند کدامها است ؟
پاک مهر: اگر ما کمبودی احساس میکنیم به لحاظ دارویی و یا تجهیزات علتش کجاست علتش قطعاً برآوردی است که به هر حال در قانون بودجه انجام میشود اگر به درستی برآورد اعتباری ریالی و ارزی تامین دارو چه دارویی که کلاً از خارج وارد میشود و چه مواد اولیه است که صنایع داروسازی ما این مواد اولیه را باید با ایجاد فرمولاسیونهای متعدد نهایتاً برسم به تولید دارو اگر آن ارز به اندازه کافی در قانون بودجه پیش بینی شود و بعد هم تخصیص داده شود و تامین شود قطعاً ما با کمبود مواجه نمیشویم چالش ما یک در برآورد است به طور مثال آقای دکتر کبریایی زاده اشاره کردند بیمه سلامت برای بحث تامین منابع خودش برای پرداخت به موقع به داروخانهها کادر درمان و بیمارستانها و همه را پرداخت کند درخواستش سال ۱۴۰۴ این بود که ۱۳۰ همت من نیاز دارم ولی آنچه که ما در قانون بودجه مصوب کردیم چقدر بود ۷۰ همت طبیعتاً کم میآورد و باعث میشود که یک انباشتی از بدهی به هر حال اتفاق بیفتد یک نارضایتی اتفاق بیفتد .
سوال: این عدم تطابق به چه دلیل است ؟
پاک مهر : داروخانه وقتی دارو را به مشتری میدهد بعد پولش را باید با بیمه حساب میکند و بیمه پرداخت کند بیمه به موقع پرداخت نمیکند داروخانه خودش حتی تمایل دارد که دیگر نسخه نپیچد و اگر با نرخ آزاد طرف بخرد ولو دفترچه داشته باشد اینکه قطعاً سیستمهای نظارتی اجازه نمیدهند این کار را بکند ولی داروخانهها این مشکل را دارند یک دلیل کمبود دارو همین جا احساس میشود حتی دارو هست ما کشوری نیستیم که تولید دارویمان کم باشد اشاره شد که بیش از ۹۵ درصد داروها در داخل کشور تولید میشود و داروهای بیماران صعب العلاج و بیماران شیمی درمانی و سرطانی را ما اغلب وابسته هستیم و وارد میکنیم وگرنه در این بیماری جنرال و این داروها ما مشکلی نداریم اما آنها هم قیمتش بالا است.
سوال :ضمن اینکه ما قبل از برنامه صحبت کردیم برای بینندگان هم رفع ابهام شود که از همین داروهای داخلی مان هم آقای دکتر کبریایی زاده اشاره کردند که ۵۰ درصدش مواد اولیه آنها وارداتی است و در واقع وابسته به ارز است؟
پاک مهر: بله باید ارز آن هم تامین شود من یک مثال را راجع به بیمه سلامت اشاره کردم حالا ما واقعاً چقدر ارز نیاز داریم برای اینکه بتوانیم مواد اولیه داروهای تولید در داخل کشور را تامین کنیم و همچنین داروهایی هم که در داخل تولید نمیکنیم از خارج وارد کنیم به ویژه برای بیماران صعب العلاج و بیماران خاص و خصوصا شیمی درمانی.
سوال: آقای دکتر یک عددی را گفتید قبل از اینکه من این پاسخ شما را بگیرم یک عددی رو گفتید که ما یک ۱۳۰ همتی لازم داریم ولی ۷۰ همت مصوب میشود علت این عدم تطابق یا تصویب این عدد و نرسیدن به آنچه که ما لازم داریم در حوزه سلامت و دارو چیست؟
پاک مهر : من خواستم اشاره کنم که دلیل اینکه کمبود احساس میشود باید برآورد اعتبار و بودجه در قانون بودجه هر ساله شفاف مشخص شود به میزان نیاز بیمه سلامت رو مثال زدم آنچه آنها متقاضی هستند میگویند ما ۱۳۰ همت آنچه ما مصوب میکنیم ۷۰ تا ۷۵ هم است همین الان بیمه سلامت در لایحهای هنوز قبل از اینکه لایحه ارائه شود گفتند که ما ۱۷۰ همت میخواهیم آقای دکتر اشاره کردند که بدهی سال ۱۴۰۳ بیمه سلامت ۳۵ تا ۴۰ همت بوده الان ما به بیمه سلامت چقدر دولت پول داده ۵۷ همت از ۵۷ همت نزدیک به ۴۰ همت فقط بدهی ۱۴۰۳ است همش ۱۷ همت مانده برای سال ۱۴۰۴ یعنی امسال میماند و ما در سال ۱۴۰۵ پرداخت کنیم نارضایتی چطور به وجود میآید الان برآورد ما ۷۵ همت مصوب سال ۱۴۰۴ در ۱۴۰۵ بیمه سلامت چقدر تقاضا کرده.
سوال :یعنی ما یک انباشتهای داریم که هر سال به سال بعد منتقل میشود و هر سال هم عددش بزرگتر میشود ؟
پاک مهر : بله عدم برآورد منابع مورد نیاز در هر حوزه برای واردات دارویی برای مواد اولیه است و باید متناسب با نیاز باشد الان ما ۱۲ میلیارد دلار برای کالاهای اساسی به حوزه سلامت دارو شیر خشک و همچنین لوازم مصرفی پزشکی پیش بینی شده سه و نیم میلیارد دلار برای دارو شیر خشک و لوازم مصرفی پزشکی چقدر تا الان تخصیص داده شده چون مبلغی که تخصیص داده شده کفاف نمیدهد در این ۹ ماه که الان در ماه دهم هستیم یعنی عملاً ما باید بگوییم که بیش از ۶۵ تا ۷۰ درصد آنچه که در قانون پیش بینی شده باید الان تخصیص داده میشد.
سوال: یعنی عددهای ما واقعی نیستند در زمانی که تثبیت میشوند؟
پاک مهر: اگر عددهایی هم که واقعی نیست و برآورد شده تخصیصها به موقع نیست دارو با سایر کالاها متفاوت است شما میتوانید امروز اگر گوشت قرمز در بازار کمیاب شد میتوانید گوشت سفید استفاده کنید اگر برنج کمیاب شد میتوانید جایگزین ماکارونی و غذای دیگر استفاده کنید ولی بیماری که در آی سی یو است در سی سی یو است در ان آی سی یو است به این نمیتوانیم بگوییم که بیمار اجازه بده که من تامین ارز کنم بعد دارو وارد کنم بعد شما را درمان کنم بین حیات و ممات دارو یک کالای اورژانسی است با بقیه متفاوت است بنابراین همه عوامل دخیل در تامین ارز مورد نیاز دارو اگر وزارت بهداشت و درمان اگر سازمان برنامه و بودجه است اگر بانک مرکزی است همه ما باید دقت کنیم الان از من سوال کنید که شما به عنوان نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان ما یکشنبه جلسات متعدد گذاشتیم حمایت کنیم از وزارت بهداشت و درمان ارز دارو به موقع تخصیص پیدا کند آیا تخصیص برای ارز دارو و تجهیزات پزشکی به اندازه کالاهای اساسی با یک تناسب انجام شده شما بهتر میدانید بیمار قلبی در اتاق عمل است استنس میخواهد باید ارز باشد تا این وارد شود کسی که عدسی چشم میخواهد بگذارد ما نمیتوانیم بگوییم که شما صبر کن چند ماه دیگر ارز تامین شود بعد هم این تجهیزات پزشکی وارد شود و بعد من شما را عمل کنم مگر امکان دارد چنین چیزی .
سوال: آقای دکتر کبریایی زاده انباشتهای که میرود سال بعد به عددش هم بزرگتر میشود مشکلاتی را به وجود میآورد؟
کبریایی زاده : فکر نکنیم که بقیه کشورهای دنیا این مشکلات را نداشتند داشتهاند اما ببینید چطور حلش کردند به فرمایش آقای دکتر عنایت داشته باشیم ما وقتی منابع ارزی و منابع ریالی دارو و تجهیزات پزشکی را در یک صندوق مستقلی نگهداری نمیکنیم به دلیل درجه اهمیتشان و ادغام میکنیم در کل صندوق ملی هر کسی میتواند به آن تعرض کند هر کس زورش بیشتر رسید میتواند آن منابع را بگیرد سالها است که ما این را هم به دولت و هم به مجلس میگوییم که صندوق تامین ارز دارو و ریال سازمانهای بیمهگر را جدا کند مستقل کند این کار خیلی پیچیدهای نیست که در دولت و مجلس غیر قابل انجام باشد پس زمانی که سازمان برنامه صبح و شب با مراجعه وزارتخانههای مختلف سر و کار دارد معذوریتهای خاص خودش را دارد وقتی که یک منبع معینی در اختیارش است و کم دارد از دارو یک مقدار از تجهیزات میزند از یک جاهای دیگر هم میزند تا یک جوری به هر حال دارد مدیریتش میکند پیشنهاد مشخص ما همیشه به دولت و مجلس این بوده که صندوق منابع بیمهای دارو که آقای رئیس جمهور هم آقای دکتر پزشکیان اشاره کردند که ما باید در واقع پولینگ کنیم به عبارتی یک استخر ثابتی را برای نظام بیمهای نظام سلامت ایجاد کنیم ما خواهشمان از مجلس محترم این است که بودجه ۱۴۰۵ منابع ارزی و منابع ریالی دارو و تجهیزات پزشکی را پول کنند در یک صندوق معینی مجازی هم است این پول نیست که ریال برود در یک حسابی بنشیند یک صندوق مجازی است که هیچکس نتواند به آن دست بزند و این استمرار کمبود منابع ارزی و ریالی هر دو دارد اتفاق میافتد سال گذشته نزدیک به ۶۵۰ میلیون دلار از ثبت سفارشهای دارو منتقل شد به سال ۱۴۰۴ و امروز که من الان دارم خدمتتان صحبت میکنم متاسفانه دوستان در بانک با ارقام بازی میکنند دو یک دهم میلیارد دلار برای دارو در نظر گرفته شده بوده یک و چهار دهم میلیارد دلار برای تجهیزات در نظر گرفته شده بوده آنچه که عمل شده و به تامین کننده خارجی رسیده تا امروز ۴۸۰ میلیون دلار است من کاری ندارم که آقایان در مجلس گزارش میدهند که ما یک و هشت دهم میلیارد دلار را تخصیص دادیم مثل چک بلامحلی است که من به شما تحویل بدهم چکهای بلامحل زیادی از طرف بانکها صادر شده در حالی است که نزدیک به یک میلیارد دلار را ریالش را از صنعت گرفتند صنعتی که امروز به شدت دچار کمبود نقدینگی است شما میبینید که ریالش را هم از آن گرفتند اما ارز به تامین کننده خارجی نرسیده و طبیعتاً هم تامین کننده تا ارز خود را دریافت نکند کالا را حمل نمیکند و اینها به نظر من یک مقداری بد سیاستهایی است که صورت میگیرد و این بد سیاستیها باید کنار گذاشته شود و عرض کردم اگر منابع شفاف و در یک صندوق معینی باشد هم مجلس راحت نظارت میکند و هم همه چیز عیان است و شفافیت اتفاق خواهد افتاد .
سوال : آقای پاک مهر نظر مجلس راجع به این پیشنهاد آقای دکتر کبریایی زاده چیست؟
پاک مهر : پیشنهاد بسیار خوبی است ولی به شرط اینکه دولت بپذیرد ببینید اگر دولت این را بپذیرد خوب است آقای دکتر کبریایی زاده الحمدلله کاملاً آشنا هستند به این مسئله ما هنوز نتوانستیم اعتبار حوزه سلامت را از کالاهای اساسی جدا کنیم.
سوال : آقای رئیس جمهور همیشه دغدغه مند حوزه سلامت هستم آقای دکتر پزشکیان؟
پاک مهر : یعنی از ۱۲ میلیارد دلار گفتند برای حوزه سلامت و کالاهای اساسی و الان هم که پرداخت میشود نسبتها رعایت نمیشود ما باید بپذیریم که دارو اولویت اول است این خیلی مهم است و باید این اتفاق بیفتد شما حساب کنید که نزدیک به شش و نیم میلیارد دلار در حوزه کالاهای اساسی و نهاده الان از شما سوال کنیم نهاده خیلی مهم است، کالای اساسی خیلی مهم است ولی اگر مقایسه کنیم بین دارو و نهاده کدام یکی مشکل ما اینجا است ما وقتی طرح دارویار را خواستیم اجرا کنیم منابع طرح دارویار باید از محل بودجه عمومی یک ردیف مستقلی پیدا میکرد ولی محلش از کجا تامین کردند از محل هدفمندی یارانهها در حالی که هدفمندی یارانهها در راستای تحقق عدالت در حوزه سلامت برای مناطق محروم بود ولی الان طرح دارویا را دولت آورد در کجا گذاشت در هدفمندی بنابراین باید دولت بپذیرد الان آقای دکتر پزشکیان که قبلاً چهار دوره در کمیسیون بهداشت و درمان بوده و اجرای قانون را هم مصر بود الحمدلله امروز خودش واقف است روز یکشنبه آنچه که امروز الان در این جلسه الحمدالله دستور این جلسه گفتگوی ویژه خبری را گذاشتید روز یکشنبه همین موضوع بود بانک مرکزی آمده دستگاههای نظارتی آمدند شرکت ملی نفت ایران آمده و از وزارت نفت نمایندهشان حضور پیدا کردهاند سازمان بنای و بودجه آمده و سندیکا هم به همین صورت و سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت و درمان جمعبندی این شد که ارقام شفاف نبود اینکه اشاره میکنند گاهاً بانک مرکزی با ارقام بازی میکنند بله و تصمیم گرفته شد که فردا صبح ساعت ۸ صبح این کمیته با حضور اعضای همه این دستگاههایی که اشاره کردم از ۸ صبح تا ۱۰ جلسه داشته باشیم که در حقیقت تکمیل کننده این جلسهای که امشب ما خدمت شما هستیم شفاف کنیم و از دولت بخواهیم ضمناً با آقای دکتر قالیباف هم ما یک جلسهای داشتیم در هیئت رئیسه مجلس ایشان هم گفتند آقای رئیس جمهور دستور ویژه دادند بحث ارز مورد نیاز دارو و تجهیزات پزشکی تامین شود حضرت آقا یک میلیارد یورو برای حوزه سلامت با توجه به اهمیت حوزه سلامت دستور دادند لذا ۳۰۰ میلیون دلار رفت برای بدهیها ۷۰۰ میلیون دلار فقط برای ذخایر دارویی کشور و ذخایر استراتژیک پیش بینی شد ۳۵۰ میلیون دلار برای خرید از صنایع دارویی داخلی یعنی از داخل دارو تهیه میشود ۳۵۰ میلیون دلار برای اینکه دارو از خارج تامین شود ریالی ۳۵۰ میلیون دلار داخلی تامین شد که از شرکتهای داروسازی دارو تامین شود و ذخیره سازی شود.، ۵۰ درصد تحقق پیدا کرد، ازاین ۳۵۰ تا، ولی آن ۳۵۰ تایی که ما باید از خارج دارو وارد میکردیم، از اول سال، پایان سال هستیم.
دلار اول سال با پایان سال چقدر تفاوت دارد، ارز ۳۵۰ میلیون دلار طبیعتا برای واردات دارو یک تغییراتی، ولی اتفاق نیافتاده است؛ بنابراین ما باید حتما مسئولین ما، متوجه شوند داروی یک کالای اورژانسی است و نمیشود شوخی کرد و به بازی گرفت، نمیشود تعلل.
یعنی به موقع باید تامین شود و بیمار، بیمارست و نیاز به دارو دارد و دارو یک کالای اورژانسی است و نرسد ممکن عواقب ایجاد کند و منجر به مرگ شود.
سوال: شما به نگاه و دستور ویژه آقای قالیباف اشاره کردید که خبر خوبی است و اتفاق خوبی در راه است، آقای موسوی راجع به حوزه دارو صحبت میکنیم و یکی از مشکلاتی که در این حوزه و زمزمههای کمبود دارویی که شنیده میشود تامین مواد اولیه است، از جانب تولیدکنندگان دارویی کشور بفرمایید این مشکل چقدر جدی است و راهکارهایی که پیشنهاد میشود برای حل او چیست از نگاه تولیدکنندگان؟ بحث تامین مواد اولیه و عددهایی که در گفتگوی ویژه اشاره شد مخصوصا در حوزه داروهایی وارداتی، مخصوصا در حوزه داروهای داخلی که ۵۰ درصد مواد اولیه باز هم از خارج از کشور وارد میشود و بحث آن بیس کار و سنگ بنای کار که مواد اولیه است، تولیدکنندگان با مشکل مواجه هستند، راهکارهایی که برای رفع این مشکل پیشنهاد میشود، کدام هاست؟
موسوی: در ضرورتهای؟ موجود تقریبا سه چهارم ارزش ریالی داروهایی که تولید داخل دارند، متکی هستند به مواد اولیهای که داخل کشور تولید میشوند.
بخش محدودی از این مواد حدواسط از خارج وارد میشود، این یعنی این که ما در شرایط اضطرار و در شرایطی که امکان واردات مواد اولیه، به دلایل مختلف، دچار چالش میشویم و مشکل پیش میآید.
اتکای مان میآید در تولید مواد اولیه و یا تولید داروهایی که مواد اولیه تولید داخل دارد.
به زعم خود دوستان و تولیدکنندگان دارونهایی آن داروهایی که مواد اولیه اش تولید داخل دارد همیشه طوری بوده است که کمبود احساس نشده است در داخل کشور و هیچ وقت این بحثهای مشکلات ارزی را درگیر خودش نکرده است.
ما برای این میزان ماده اولیهای که خدمت تان عرض کردم که تقریبا هفتاد، دو سوم داروهایی که داخل کشور دارد تولید میشود. دو سوم ریالی شان، داروهایی هستند که مواد اولیه اش دارد داخل تولید میشود.
برای این میزان مواد اولیه کلا ۱۵۰ میلیون دلار ارز مورد نیاز ست، اصلا در این بحثهای ارزی، عددهای که مطرح میشود این عدد ۱۵۰ میلیون دلار عدد بسیار ناچیزی است.
اگر بتوانیم این را در اولویت اول قرار دهیم و این میزان ارز را تامین کنیم برای تولیدکنندگان مواد اولیه داخلی، میتوانیم بگوییم حجم بسیار وسیعی از داروهایی که داخل تولید میشود بی نیاز میشود از بحث ارز و بحثهای وارداتی خودشان.
ما در حوزه سلامت و حوزه نظام دارویی به نظر نباید صفر و صدی نگاه کنیم، این نظام هم نقاط قوتی را دارد و هم واقعا چالشهایی را دارد که هر دوتاش باید با هم دیده شود.
نگاه قوت آن واقعیت این است که پوشش نسبتا گسترده بیمهای است و حفظ دسترسی عمومی اش به درمان است.
ما هنوز به نسبت بسیاری از کشورهای دیگر، واقعا پوشش بسیار گستردهای داریم از لحاظ بیمهای و دسترسی مردم به بحث دارو.
این که نگاه کنید کل بحث زنجیره دارویی ما، حدود دو میلیارد دلارست تقریبا.
این تقریبا از فروش، فروش یکی از پتروشیمیهای کشور ماست، به شرطی که یک یا دو تا بفروشیم، عدد آن قدر بزرگ نیست که ما را خیلی چالشی کند.
سوال:آقای دکتر موسوی الان که اشاره میکنید در واقع آقای دکتر کبریائی زاده و دکتر پاک مهر تا این جا یک جمع بندی کلی، همین موضوع ارزی و تامین ارز بود برای حوزه دارو، الان هم شما اشاره کردید و یک بحث دیگر واسطهها وارد میشوند در کنار موضوعات ارزی که کار در این حوزه و تولیدکنندگان را به گله واداشتند. الان بحث واسطهها حل شود و این مشکل و این گلوگاه هم بتواند هم شفاف سازی شود و هم ساده سازی شود چه پیشنهاداتی تولیدکنندگان دارویی دارند؟
موسوی: واسطههای کی میآیند تو، وقتی احساس نیاز کمبود شود که چکار کنیم که دچار این کمبودها نشویم، باید سیاست گذاری دارویی یک ثبات کافی داشته باشد و تغییرات مکرر در قیمت گذاری و نرخ گذاری و نحوه تخصیص ارز و نحوه پرداخت بدهی بیمه ها، تاخیر پرداخت بیمهها، زنجیره دارو از تولیدکننده مواد اولیه دارو تا داروخانه دچار چالش میکند.
به محض این که در داروخانه کمبود دارو به وجود میآید مردم نگران میشوند و بحث میشود که واسطههای خیلی سریع نگه دارید و نجات دهید و کمک کنید و دارو را وارد کنید.
این اتفاق نباید رخ دهد و از ابتدا اگر سیاست گذاری مان را درست کنیم و بحث تخصیص ارز و نحوه تخصیص ارز را مدیریت کنیم به نظر این چالش اصلا به وجود نمیآید.
سوال: آقای دکتر کبریائی زاده بحث آقای دکتر موسوی نگاه تولیدکنندگان و البته موضوعی که آقای دکتر پاک مهر اشاره کردند؟
کبریائی زاده: برای این که زنجیره تامین مستمر و پایداری را در کشور داشته باشیم، به نظر چند تا سیاست باید صادقانه، شفاف و عالمانه دنبال شود.
یکی از مهمترین آنها این است که تامین منابع چه ارزی و چه ریالی به طور مستمر برای یک بستر شفاف صورت بگیرد.
همان طور که اگر کولینگ اتفاق بیافتد و منابع در یک صندوق معینی ذخیره شوند، این استمرار میتوانند تضمین پیدا کنند تا ما دچار انقطاع نباشیم.
متاسفانه این انقطاعی که آقای دکتر موسوی اشاره کردند یک شرکتی همه مواد سالش را که نمیتواند بیاورد در انبار نگهداری کند.
این را تقسیم کرده است، دو، سه، چهار یا پنج بار دارد واردات میکند، وقتی یکی از این حلقههای تامین مختل میشود، ببینید طبیعتا کمبود دارو ایجاد میشود.
آن کمبودی که ایجاد میشود آن واسطههایی که آسیب رسان است و میبینید برخی از این داروهای فوریتی که وارد کشور شد، شما هم یک جلسه خاص دارد در این موضوع سلامت جامعه را تهدید کرد و میکند؛ بنابراین استمرار زنجیره تامین خیلی تعیین کننده است از نظر ارزی و ریالی، دوم تامین نقدینگی سازمانهای بیمه گرست، آماری که امروز از شرکتهای پخش دارویی گرفتم، ما از ۹ ماهه امسال، ۲۵۰ همت دارو در کشور مصرف شده است.
۲۵۰ همت، فکر میکنید طلب داروخانه از سازمانهای بیمه گر و دولت به طور عام چقدرست.
۱۵۰ همت، یعنی شصت درصد از آن چیزی که داروخانه و بیمارستان همان طور که آقای دکتر فرمودند دست مریض دادند، پولش برنگشته است، این صنعت چقدر مقاومت میتواند بکند، تا کجا تاب آوری دارد.
صنعتی که شصت درصد پرداخت هاش، برنمی گردد، پس بنابراین تامین نقدینگی مستمر یک فاکتور تعیین کننده است.
نکته بحث قیمت گذاری است، اگر واقع بینانه با مسائل برخورد نکنیم، ستاد تنظیم بازار میآید، یک مصوبه میگذراند و میگوید هیچ قیمت دارویی تغییر نکند.
در حالی که دولت فقط دارد به ماده موثره دارو، ارز ۲۸ و ۵۰۰ میدهد، سایر مولفهها تغییر میکنند.
سهم مواد موثره در قیمت تمام شده دارو، سی درصدست، هفتاد درصد هزینههای جاری کشورست.
من امروز یک جدولی را گرفتم از شرکتها، که برای تان بخوانم بد نیست.
قیمت به اسم میخوانم، یک مادهای جانبی که در صنعت دارو استفاده میشود، اسفند پارسال قیمتش بوده است، ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان، پاییز امسال یعنی آخر آذرماه قیمت این ماده موثره ۱۳ میلیون و ۳۰۰ بوده است یعنی ۴۰۰ درصد افزایش قیمت، ۴۱۲ درصد.
چیز ساده اش، سربیتول مایع بوده است، ۵۵۲ هزار تومان، شده است یک میلیون و ۸۵۰، جعبه دارو، اگر پیدا کنم، جعبه دارو، بوده است هزار و ۴۰ تومان، یک جعبه دارو، شده است هزار و ۸۰۰ تومان.
سوال: چه نگاهی در قیمت گذاری اصلاح بشود؟
کبریائی زاده: آقای دکتر فرمودند قیمت گذاری دستوری محدودکننده همان جور که دارد کالاها و اعتقاد ما بر این است که به همین تناسب باید منابع بیمهها اصلاح شود تا بتوانند تاب آوری داشته باشند.
یعنی به مردم فشار نیاید، مجلس محترم من خواهشم این است که خانم امامی یک جلسه خاص بگذارید برای فرصتهایی که در قانون هفتم توسعه پیش بینی شده است، قانون برنامه هفتم توسعه یکی از مترقیترین قوانین در حوزه سلامت است.
پیش بینی شده است که اتاق پاکت بیماران، درخواست پرداخت از جیب شان از سی درصد فراتر نرود.
کاتستری فوکاس یعنی هزینههای کمرشکن از دو درصد بالاتر نرود. این رفته است بالاتر، الان هزینههای از جیب مردم بالای ۵۵ درصد است.
گاهی ممکن است هزینه کاتستری فیت آمارش را آقای دکتر غفاری داشته باشند و بگویند، ظرفیتهایی در قانون هفتم توسعه برای بازسازی و نوسازی و صادرات و استمرار زنجیره تامین اینها پیش بینی شده است، باید اجرا شود.
امروز من که الان با شما صحبت میکنم، برنامه جدی، امیدوارم برنامه ۱۴۰۵ به این موضوع بپردازد، هم در صادرات که ما ظرفیت داریم.
سوال: صحبت کردیم از بخش تامین اجتماعی، بیمه ها، آقای دکتر غفاری معاون سازمان تامین اجتماعی به ما پیوستند.
بیمهها تا الان که صحبت کردیم و همیشه هم معلوم بوده است بخش مهمی از زنجیره دارو را در کشور به خودشان اختصاص دادند.
ما صحبت کردیم از مطالبات داروخانهها و دانشگاههای علوم پزشکی، بفرمایید آخرین پرداختی به آنها کی انجام شده است و علت تاخیر چه بوده است؟
غفاری: در یکی دو روز اخیر من چند بار این را خدمت دوستان صدا و سیما عرض کردم.
ما ۵ ماه اول امسال را مطالبات داروخانهها را پرداخت کردیم، که حدود ۱۰ همت پول بوده است، حدودا و برج شش و هفت و هشت هم الان بدهکار هستیم.
باشرمندگی زیادی عزیزان داروسازمان، کل بدهی ما به داروخانه حدود الان سه ماه است؛ که حدودا شش هفت همت بیشتر نیست.
سوال: علت تاخیر در پرداخت چیست؟
غفاری: علت تاخیر سازمان تامین اجتماعی درآمدش متاثر از فضای اقتصادی کشورست و درآمد نقدی ما از شرایط عمومی کشور متاثر شده است.
ماهانه صد همت درآمد داریم، که هزینه مستمری و هزینههای بیمه بیکاری پرداخت میشود، حدود ۱۲۵ همت هزینههای مان است.
در کنار این کسری ۲۰-۲۵ همتی که ماهانه داریم، حدود ۱۵۰ همت ما طلب قطعی شده است از کارفرمایان محترم داشتیم.
یعنی اگر خوشبختانه حالا دولت اخیرا با کمک دوستان در مجلس هفتاد همت به سازمان تامین اجتماعی اوراق داده است که ما از محل این اوراق ۵ ماهه داروخانهها را پرداخت کردیم و ۴-۵ ماه است دانشگاهها را پرداخت کردیم و همین یکی دو هفته آتی که پیش روست سعی میکنیم، ۴-۵ اول بخش خصوصی را هم پرداخت کنیم.
سوال: آقای دکتر غفاری پس الان یک خبر خوش دادید، برای پرداخت در یکی دو هفته آتی، درست است؟
غفاری: در دوسه هفته آتی الان ۴-۵ ماه اول دانشگاهها را پرداخت کردیم و ۵ ماه است داروخانهها را پرداخت کردیم و سعی میکنیم ۴ ماه اول بخش خصوصی، بیمارستانها، پاراکلینکها را پرداخت کنیم حتما، یک مقدار فروش آنها در بازار به دلایل شرایط کلان اقتصادی با دشواری صورت میگیرد ولی اگر این اتفاق بیافتد، حتما ما وظیفه مان انجام میدهیم و از شرمندگی دوستان در نظام سلامت درمی آییم.
سوال: صحبت کردیم با آقای دکتر کبریائی زاده و پاک مهر به جای این که این عدد برود سال آینده و مطالبات پرداخت نشود در بخشهای مختلف مشکلاتی به وجود میآورد، از نظر شما برای حل بنیادین این موضوع در حوزه سلامت و دارویی کشور باید چه کرد؟
غفاری: این از منظر سازمان تامین اجتماعی اگر ما بخواهیم حساب کنیم، اگر تعهدات کارفرماها و دولت به سازمان تامین اجتماعی، به موقع ادا شود، آنها هیچ وصولی و کوتاهی در پرداخت به موقع نخواهیم داشت.
مشکلی که تامین اجتماعی امروز دارد به دلیل این که برخی از کارفرمایان به هر دلیلی که شما بهتر میدانید، نمیتوانند تعهدات شان را عمل کنند.
کل بدهی ما امروز به صنعت دارو در سازمان تامین اجتماعی و به کل نظام سلامت امروز که من خدمت شما هستم، به چهل همت نمیرسد.
کل بدهی مان بدهیم امروز اسناد رسیدگی شده حدودا چهل همت است.
۱۵۰ همت طلب داریم، اگر ما بتوانیم مطالبات مان را منابعی که دولت محترم در نظر بگیرد، سازمان برنامه به موقع این منابع تخصیص کند و این منابعی که در تعهدشان است و کارفرماها بتوانند شرایط اقتصادی خوب باشد.
طبیعتا سازمان تامین اجتماعی قول میتواند بدهد هیچ مشکلی از منظر سازمان پیش نیاید، اما این که در کشور چه اتفاقی باید بیافتد....
سوال: آقای دکتر موسوی یک دقیقه، آقای دکتر کبریائی زاده یک دقیقه، آقای دکتر پاک مهر یک دقیقه، آقای موسوی یک دقیقه پایانی؟
ارتباط مان با آقای دکتر موسوی قطع شده است، آقای دکتر کبریائی زاده؟
کبریائی زاده: اگر که ما واقع بینانه با اعداد و ارقام در خصوص در نظام بودجه ریزی توجه کنیم، دچار این مشکلاتی که هستیم نمیشویم.
یک دولت محترم و مجلس محترم، باید تمرکزشان بگذارند روی اجرای قانون، قانونی که خود مجلس تصویب کرده است، قانون برنامه هفتم توسعه گفته است که استمرار زنجیره دارو در منابع باید وجود داشته باشد و چه در بخش ارز و چه در بخش ریال، طوری پرداخت از جیب مردم از سی درصد فراتر نرود.
خواهشم این است که این را در قانون بودجه سال ۱۴۰۵ اساتید بزرگوار ببینند، باز در ماده هفتاد و یک قانون شما مصوب فرمودید قیمت گذاری دستوری حذف شود و من خواهشم این است که آقای دکتر مجلس محترم روی این موضوع تمرکز کند.
آخرین بند بازسازی و نوسازی صنعت است، زیرساختهای صنعت داروسازی کشور به شدت آسیب دیده است و خواهش من این است که این هم جزو تکالیف در نظر گرفته شود.
دکتر پاک مهر: من تشکر میکنم از آقای دکتر غفاری اگر به قانون عمل کنیم، این چالشهای موجود اتفاق نمیافتد.
مستحضرید که بنده یا جنابعالی که الان دارنده دفترچه تامین اجتماعی هستیم، ۲۷ درصد از حقوق مان واریز میشود به سازمان تامین اجتماعی.
۹ درصد از یعنی ۹ و بیست و هفتم مربوط به حوزه سلامت است.
آن چیزی که سازمان تامین اجتماعی هزینه میکند، بیشتر از ۵-۶ درصد نیست، بنابراین به ۹ درصد نمیرسد، اگر واقعا ۹ درصد حوزه درمان را بدهیم، ۴۰ همت بدهکار نیست.
چون اولویت اول حوزه سلامت نیست، پرداخت حقوق به ویژه بازنشستگان عزیز که من به حق میدانم.
شما اگر عزیزان تامین اجتماعی ما آقای دکتر غفاری و آقای دکتر صابری عنایت دارند، ما در کمیسیون بهداشت درمان اینها را بررسی کردیم و به آنها گفتیم.
شما ۹، بیست و هفتم پرداختی پرسنل دارنده دفترچه تامین اجتماعی و بیمه تامین اجتماعی را به حوزه سلامت اختصاص دهید، این کمبودها به وجود نمیآید، ۹ بیست و هفتم.
ما باید تخصیص ارز را ماهیانه مستمر، یعنی از سه و نیم میلیارد دلار ماهانه باید ۲۹۰ میلیون دلار به موقع پرداخت شود، منظم، ثبت سفارش به موقع انجام شود، آن موقع کمبود دارویی نخواهیم داشت.
قیمت دستوری به همین صورت، ارز هم باید ارز مرغوب و کانالهای انتقال ارز به خارج از کشور باید متعدد باشد و انحصاری نباشد.
References
- ^خبرگزاری صدا و سیما (www.iribnews.ir)
Authors: صاحبخبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری