معضل سس‌مالی و اقتصاد چالش‌پایه!

اختراع، اختراع است

اینکه برای نخستین بار در جهان و در یکی از دانشگاه‌های کشور از دستگاه «سس‌زن اتوماتیک» رونمایی شده نه جای خنده و شوخی دارد و نه جای مسخره کردن! اختراع، اختراع است و نکته مهمش این است که قبلاً کسی نتوانسته و یا به فکرش نرسیده که بنشیند و این جور دستگاهی درست کند. کاربران فضای مجازی هم بیخود می‌کنند که با چنین اختراعی شوخی می‌کنند! این‌ها، همان‌هایی هستند که اوایل دوران کرونا، وقتی یک مخترع، دستگاه ویروس‌یاب را برای اولین بار در جهان اختراع کرد او را مسخره کردند و باعث شدند هم مخترع بخت برگشته از اختراعش پشیمان شود و هم ویروس منحوس در ایران و جهان همه‌گیر شود!اولاً مگر بد است شما وقتی می‌روید ساندویچ، پیراشکی، سیب‌زمینی سرخ‌کرده و پیتزا بخورید، یکی از این سس‌زن‌ها را با خودتان ببرید، قاچ پیتزایتان را بگذارید زیرش، به جای کپه‌کپه سس ریختن، برایتان یکنواخت و به اندازه کافی سس‌مالی‌اش کند تا بدون اینکه دغدغه آغشته شدن لب و لوچه‌، دست و پنجول و لباستان به سس را داشته باشید آن را بخورید؟ می‌دانید چقدر در کاهش مصرف دستمال کاغذی تأثیر دارد؟ چقدر کمک می‌کند که درخت کمتری برای تولید دستمال قطع شود؟ چقدر در مصرف آب و برق و پودر لباسشویی برای شستن لباس‌هایی که رویش سس ریخته صرفه‌جویی می‌شود؟ چقدر ناترازی انرژی و ناترازی سس کم می‌شود؟ثانیاً این‌ها یک روی ماجراست و این سکه روهای دیگری هم دارد... همکارانم اشاره می‌کنند سکه فقط دو رو دارد... جهت اطلاع شما و همکارانم عرض می‌کنم، آن سکه‌های قدیم بودند که فقط دو رو داشتند و سکه‌های بهار آزادی و کوین‌های دیجیتال امروزی چندین و چند رو، نوع، پیش‌فروش، پس‌فروش و غیره دارند و از روها و زوایای مختلف باید به آن‌ها نگاه کرد... داشتم عرض می‌کردم روی دیگر ماجرا این است که وقتی مردم ما دغدغه ریختن صحیح و مرتب سس روی خوراکی‌هایشان را نداشته باشند، می‌روند دنبال حل مشکلات دیگر زندگی‌شان که یکی و دوتا هم نیست و سر فرصت و به امیدخدا یکی‌یکی آن‌ها را حل می‌کنند. بعد حساب کنید چقدر از مشکلات زندگی مردم کاسته می‌شود، رضایت عمومی افزایش می‌یابد، حال همه خوب می‌شود... همکارانم دوباره اشاره می‌کنند: پس آن مشکلاتی که حل کردنش دست مردم نیست، تکلیفشان چه می‌شود؟ باید عرض کنم ثالثاً وقتی هر مسئول ایرانی یکی از این دستگاه‌ها داشته باشد، دیگر دغدغه و نگرانی سس‌مالی‌ ندارد و راحت می‌تواند برود سراغ حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی و حتی سیاسی. در این صورت می‌دانید چقدر از میزان مشکلات کشور که مستقیم و غیرمستقیم به سس‌مالی ربط دارند حل می‌شود؟ فلذا به آن‌هایی که در فضای مجازی دارند با دستگاه سس‌زن اتوماتیک و مخترعش شوخی می‌کنند، هشدار می‌دهیم در جهانی که همه کشورها به مخترعان و مبتکرانشان بها می‌دهند و هر روز دنبال کشف و شهود تازه در عرصه هوش مصنوعی و این جور چیزها هستند، بنشینند سرجایشان و سسشان را بخورند و کاری به کار علم و پیشرفت نداشته باشند!

چالش‌های حکمرانی اقتصادی

یکی از خبرگزاری‌های خبری-تحلیلی در تحلیل اوضاع اقتصادی کشور نوشته است: «باید اذعان کرد که اقتصاد ایران در حوزه حکمرانی، با سه چالش روبه‌رو است...». اگر تا اینجای مطلب را بخوانید، بابت اینکه در حوزه حکمرانی اقتصادی فقط سه چالش داریم، کلی خوشحال و امیدوار می‌شوید که خدا را شکر! پیش‌تر از این‌ها ما وقتی به چالش‌های اقتصادی‌مان فکر می‌کردیم ارقام و اعداد چند رقمی می‌آمد توی ذهنمان و مغزمان قفل می‌کرد و چارچنگولی می‌ماند که حالا برای شروع، کدام‌یک از این چندهزار چالش را انتخاب و تحلیل و احتمالاً حل کنیم؟
خواندن مطلب تحلیلی را که ادامه بدهید، متوجه می‌شوید نویسنده گفته است این سه چالش عبارت‌اند از: «عدم هماهنگی میان دستگاه‌های تصمیم‌گیر، وابستگی جدی به درآمدهای ناپایدار و نبود اطلاعات و آمار و ارقام علمی و دقیق».
از آن طرف کارشناسان و علمای علومی مثل اقتصاد، مدیریت و غیره معتقدند حکمرانی در هر زمینه‌ای بر سه پایه استوار است: «وجود نظام تصمیم‌گیری هماهنگ، برخورداری از درآمدهای پایدار و بهره‌گیری از اطلاعات و داده‌های به‌روز و علمی»!
خب ...به اینجا که می‌رسیم بازهم مغزمان قفل می‌کند و حیران می‌ماند که وقتی حکمرانی اقتصادی ما به جای سه پایه، سه چالش بزرگ دارد و پاهای متعددش هم دارد می‌لنگد،
پس چطوری و روی چه چیزی ایستاده است؟
ما فکر می‌کنیم دوحالت بیشتر وجود ندارد: یا اقتصاددانان و دانشمندان از بیخ و اساس درباره پایه‌های حکمرانی اقتصادی اشتباه کرده‌اند و درواقع حکمرانی اقتصادی پا و پایه و اساسی ندارد یا اینکه حکمرانی اقتصادی ما پا و پایه‌های نامرئی دارد که من و شما و تحلیلگران و اقتصاددانان آن‌ها را نمی‌بینیم، اگر هم می‌بینیم، فکر می‌کنیم این‌ها پا و پایه نیستند و چالش‌اند! حالت سوم هم این است که اصولاً «پا و پایه» همان «چالش» است، حکمرانی اقتصادی ما سفت و محکم روی هرسه پایش ایستاده، بنابراین ما یک اقتصاد چالش‌پایه و چالش‌محور داریم که با توپ هم از جایش تکان نمی‌خورد!