بذر چغندر قند ایرانی، موفقیت جدید در صنعت کشاورزی/ صرفهجویی ارزی ۳ میلیون یورویی با خودکفایی در تولید بذرهای هیبرید
گروه علمی و فناوری - زهرا وجدانی؛ توسعه فناوریهای کشاورزی یکی از نیازهای اساسی هر کشوری برای تأمین امنیت غذایی و کاهش وابستگی به واردات است. در این میان، تولید بذرهای هیبرید، بهویژه در محصولات استراتژیک مانند چغندر قند، نقش مهمی در افزایش بهرهوری و کاهش آسیبهای محیطی دارد. ایران نیز در سالهای اخیر توانسته است در این زمینه گامهای مهمی بردارد.
به گزارش خبرنگار علمی برنا، شرکتهای دانشبنیان داخلی در تلاش هستند تا با تولید بذرهای بومی، نیاز کشور را تأمین کنند و با شرکتهای خارجی رقابت نمایند.
در این راستا با مجید ولدان، مدیرعامل شرکت دانشبنیان توسعه گیاهان زراعی، درباره آخرین دستاوردهای ایران در تولید بذر هیبرید چغندر قند و چالشهای پیش روی این صنعت گفتوگو کردهایم.
شروع فعالیت و مسیر دانشبنیان شدن
ولدان در مورد پیشینه فعالیت این شرکت توضیح میدهد: "شرکت ما از سال ۱۳۹۲ فعالیت خود را آغاز کرده و اکنون بیش از یک دهه تجربه در این حوزه داریم. عمده تولیدات ما شامل ارقام هیبریدی چغندر قند و یک نوع جدید چغندر علوفهای است. علاوه بر این، در زمینه بذر سبزی و صیفی نیز فعالیت داریم و توانایی تولید ۳۷ رقم مختلف در ۷ رده محصولی را داریم. "
وی در خصوص روند دانشبنیان شدن شرکت میگوید: "از سال ۱۳۹۲ با بذر هیبرید چغندر قند توانستیم دانشبنیان شویم. این ارزیابی توسط معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری انجام شد. فناوری هیبرید در تولید بذر یک فناوری سطح بالا محسوب میشود و تعداد شرکتهایی که در کشور این فناوری را دارند، بسیار محدود است. در واقع، تولید بذر هیبریدی یکی از فناوریهای پیشرفتهای است که میتواند یک شرکت را در زمره دانشبنیانها قرار دهد. "
ویژگیهای شاخص بذرهای هیبریدی ایرانی
به گفته ولدان، مهمترین محصولات این شرکت بذرهای هیبرید چغندر قند و بذرهای هیبریدی سبزی و صیفی هستند. اما چرا بذرهای هیبریدی اهمیت دارند؟ وی توضیح میدهد: "در حال حاضر، هیچ فناوری بالاتری از هیبرید در دنیا برای تولید بذر چغندر قند وجود ندارد. البته، در سالهای اخیر برخی کشورها روی فناوری پوششدهی بذر متمرکز شدهاند. در این فناوری، قبل از کاشت، موادی به بذر اضافه میشود تا مقاومت آن را در برابر بیماریها افزایش دهد، عملکرد را در واحد سطح بالا ببرد و به تنشهای محیطی پاسخ بهتری دهد. شرکت ما نیز در این زمینه فعالیت کرده و بذرهای پوشش دادهشده را به بازار عرضه میکند."
این فناور فعال تأکید میکند که ایران هنوز به آخرین مرحله فناوری پوششدهی که شامل "پلت و حضور هوشمند" است، دست نیافته، اما طی چند سال آینده این هدف محقق خواهد شد.
بیشتر بخوانید
کشورهای پیشرو در فناوری بذر هیبریدی
ولدان درباره کشورهای پیشرو در تولید بذر هیبرید چغندر قند میگوید: "در سطح جهان، کمتر از ۱۰ کشور این فناوری را در اختیار دارند. از جمله این کشورها میتوان به آلمان، فرانسه، انگلستان، ایتالیا، دانمارک و آمریکا اشاره کرد. در حوزه پوششدهی بذر نیز وضعیت مشابهی حاکم است و هر شرکتی که در زمینه تولید بذر فعالیت میکند، روی فناوریهای مرتبط با پوششدهی نیز سرمایهگذاری کرده است. "
میزان تأمین نیاز داخلی به بذر چغندر قند
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان معتقد است که ظرفیت تولید داخلی بذر چغندر قند به اندازهای است که میتواند کل نیاز کشور را تأمین کند. اما این نیاز چه مقدار است؟ وی توضیح میدهد: "برای بذر چغندر قند از واحدی به نام یونیت استفاده میشود. نیاز سالانه کشور به این بذر تقریباً ۳۰۰ هزار یونیت است. هر یونیت بین ۱ تا ۱.۲ کیلوگرم بذر دارد که شامل حدود ۱۰۰ هزار دانه بذر میشود. برای هر هکتار زمین، حدود ۲ یونیت بذر مورد نیاز است، بنابراین مساحت زیر کشت چغندر قند در کشور حدود ۱۵۰ هزار هکتار است. ".
اما چرا باوجود توان داخلی، هنوز واردات انجام میشود؟ ولدان پاسخ میدهد: "ما توانایی تأمین کل این نیاز را داریم، اما تجارت آزاد و اجازه واردات بذر خارجی، رقابت را دشوار کرده است. البته، این رقابت باعث میشود ما نیز برای بهبود کیفیت محصولات خود تلاش بیشتری کنیم. "
کاهش وابستگی به واردات و مقایسه با محصولات خارجی
در سالهای مختلف، میزان تولید داخلی متفاوت بوده است. در برخی سالها تولید تا ۱۸۰ هزار یونیت هم رسیده، اما اکنون سالانه بین ۲۰ تا ۳۰ هزار یونیت بذر تولید میشود. در مقایسه با محصولات خارجی، بذرهای ایرانی عملکرد مناسبی دارند. ولدان در این باره میگوید: "وزارت جهاد کشاورزی مطالعاتی انجام داده که نشان میدهد از نظر عملکرد در واحد سطح، ارقام ایرانی تفاوت چندانی با نمونههای خارجی ندارند. البته، در شاخص عیار قند، بذرهای ایرانی کمی ضعیفتر هستند، اما تحقیقات جدیدی در حال انجام است که ظرف یکی دو سال آینده این فاصله را جبران خواهد کرد. "
او همچنین به مزیت مهم بذرهای ایرانی اشاره میکند: "یکی از برتریهای بذرهای داخلی، مقاومت آنها در برابر کمآبی است. کشورهای اروپایی به دلیل دسترسی بهتر به منابع آبی، روی این موضوع تمرکز نکردهاند، اما ما به دلیل شرایط کشور، تحقیقات گستردهای در این زمینه انجام دادهایم و بذرهای داخلی بسیار مقاومتر از نمونههای خارجی هستند. "
قیمتگذاری و مزایای اقتصادی تولید داخلی
قیمت بذرهای داخلی تقریباً نصف نمونههای خارجی است. وی میگوید: "در کشور ما، کمپانیهای خارجی بذر چغندر قند را حدود ۶۰ یورو میفروشند. اما در کشورهایی مانند مصر که تولید داخلی ندارند، قیمت هر یونیت تا ۱۲۰ یورو هم میرسد. در ایران، بذرهای داخلی حدود ۳ میلیون تومان به فروش میرسند، در حالی که نمونههای وارداتی با هزینه حملونقل به بیش از ۱۱۰ یورو (بیش از ۵ میلیون تومان) میرسند. "
اشتغالزایی و جلوگیری از خروج ارز
یکی از مزایای تولید داخلی، اشتغالزایی است. در این شرکت، حدود ۲۰ نفر به صورت مستقیم و تعداد بیشتری به طور فصلی مشغول به کار هستند. از سوی دیگر، تولید داخلی از خروج ارز جلوگیری میکند. این فناور محاسبه میکند: "با توجه به اینکه قیمت تمامشده هر یونیت بذر خارجی حدود ۱۰۰ یورو است و ما حداقل ۳۰ هزار یونیت در سال تولید میکنیم، این مقدار ارز صرفهجویی میشود. البته، این عدد قابل افزایش است و ما سقفی برای تولید داخلی قائل نیستیم. "
چالشهای تولید بذر در ایران
در پایان ولدان معتقد است که بزرگترین چالش تولیدکنندگان داخلی، رقابت با شرکتهای خارجی است. او سیاستهای حمایتی برخی کشورها را مثال میزند: "در ترکیه، دولت سیاستی اتخاذ کرده که به شرکتهای خارجی فقط دو سال اجازه واردات بذر میدهد. پس از آن، آنها موظفاند که پایههای پدری و مادری بذر را به ترکیه بیاورند و در همانجا تولید کنند. این سیاست باعث ورود فناوری و افزایش اشتغال میشود. اما در ایران، ما بذر خارجی را با دلار ترجیحی وارد میکنیم، در حالی که تولیدکننده داخلی باید نهادههای خود را با دلار آزاد تأمین کند، که رقابت را بسیار دشوار میکند. "
به گفته وی، اگر سیاستهای حمایتی مناسبی در ایران اجرا شود، کشور میتواند به یکی از قطبهای تولید بذر چغندر قند در منطقه تبدیل شود.
تحول در تولید بذر چغندر قند در ایران به وضوح نمایان است. با پیشرفتهای علمی و فناوریهای نوین، کشور توانسته است به خودکفایی در این زمینه نزدیک شود و وابستگی به واردات را کاهش دهد. شرکتهای دانشبنیان داخلی نیز با تولید بذرهای هیبرید، نهتنها به تأمین نیاز داخلی کمک کردهاند، بلکه به رقابت با تولیدات خارجی نیز پرداختهاند. این دستاوردها در کنار مزایای اقتصادی مانند کاهش هزینهها، اشتغالزایی و صرفهجویی ارزی، گامهای مؤثری در راستای تقویت کشاورزی پایدار و افزایش استقلال کشور در زمینه تأمین نیازهای غذایی است.
با این حال، چالشهایی نظیر رقابت با شرکتهای خارجی و سیاستهای حمایتی ناکافی هنوز پیش روی این صنعت است، که در صورت اصلاح و بهبود این شرایط، ایران میتواند به یکی از قطبهای مهم تولید بذر چغندر قند در منطقه تبدیل شود.
انتهای پیام/
Authors: صاحبخبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری