چگونه از خطای هاله‌ای در انتخاب همسر اجتناب کنیم؟
به گزارشخبرگزاری حوزه[1]، انتخاب همسر، مهم‌ترین تصمیم زندگی شماست. آیا می‌دانید چه باورهای نادرستی می‌توانند شما را در این مسیر به بیراهه بکشانند؟ در دام خطای هاله‌ای نیفتید! زیبایی، ثروت یا شهرت، نباید تنها ملاک شما برای انتخاب همسر باشد.
انتخاب همسر از شروع تا پایانش برای هر فرد بالغ و مجردی، مرحله‌ای بسیار مهم و اغلب دشوار به‌حساب می‌آید. شاید کمتر انتخابی را در طول زندگی تجربه کرده باشید که تا این اندازه مرکز توجه، دقت و اهمیت قرار گرفته باشد. درست است که یک ازدواج خوب به ملاک‌های انتخاب بستگی دارد، اما با داشتن دیدگاه درست، استدلال منطقی و برنامه مناسب در زندگی، می‌توانید زمینه را برای یک ازدواج خوب فراهم کنید.
متأسفانه، نگرش‌ها و عقاید خاصی که در جامعۀ ما رواج یافته است، موجب ناامیدی و نارضایتی در مسیر انتخاب همسر می‌شوند.
بنابراین، کسب آگاهی دربارۀ نگرش‌ها، دیدگاه‌ها و همچنین طرز تفکر و عقایدتان درباره انتخاب همسر و در پیش گرفتن نگرشی منطقی و واقع‌بینانه می‌تواند در داشتن یک ازدواج موفق برای شما نقش بسزایی داشته باشد. افراد قبل از ازدواج زمینه‌های ذهنی از آن دارند و انتظاراتی در ذهنشان نقش بسته است که احتمالاً به‌طور کامل از آنها آگاه نیستند و می‌تواند ریشه در واقعیت نداشته باشد.
این باورهای نادرست و غیرمنطقی افراد دربارۀ ازدواج نه‌تنها بر فرایند تصمیم‌گیری و ازدواج تأثیرگذار است؛ بلکه بر نوع رابطه‌ای که آنها بعداً با هم برقرار می‌کنند هم تأثیرگذار است.
باورهای نادرست یا خطاهای شناختی، خطاهایی هستند که عموماً منجر به نتیجه‌گیری اشتباه می‌شوند. اگرچه همه اطلاعات به شیوه صحیحی به مغز می‌رسد، اما شخص آنها را اشتباه تفسیر می‌کند؛ ازاین‌رو به آنها خطاهای شناختی می‌گویند. این خطاها موجب اختلال در پردازش اطلاعات می‌شوند و فرد را از دستیابی به اطلاعات ناب محروم می‌کنند.
یکی از این شناخت‌های نادرست در مسیر همسرگزینی که معمولاً افراد خواسته و ناخواسته مرتکب می‌شوند، خطای هاله ای است.
در روان‌شناسی خطای هاله‌ای یا اثر هاله‌ای به‌نوعی خطا در ادراک، شناخت و تصمیم‌گیری گفته می‌شود که تحت‌تأثیر ذهنیت قبلی قضاوت‌کننده شکل می‌گیرد و می‌تواند از حقیقت به‌دور باشد. مثلاً وقتی معلمی از دانش‌آموزی ذهنیتی منفی به‌عنوان یک فرد تنبل دارد، در برخوردهای بعدی هم ممکن است این پیش‌داوری بر قضاوت او تأثیر بگذارد. تأثیر خطای هاله‌ای می‌تواند در قضاوت‌کننده بسته به تصویر ذهنی قبلی، مثبت یا منفی باشد. حال اگر شما تحت‌تأثیر یک عامل تصمیم به ازدواج بگیرید و سایر عوامل را نادیده بگیرید، در دام خطای هاله‌ای افتاده‌اید. خطای هاله‌ای مترادف با اصل یک‌سونگری است که باعث می‌شود انتخاب همسر توسط شما بدون در نظر گرفتن جمیع جهات و تحت‌تأثیر یک عامل برجسته انجام بگیرد.
بعضی از افراد در انتخاب همسر خود متأثر از عوامل زیر هستند: پول فرد، ثروت خانوادگی، قدرت و نفوذ فرد، شغل، شهرت، زیبایی او و قابلیت‌های خاص و فکر می‌کنند که این عوامل در انتخاب‌های آنها تأثیری ندارند، اما در واقعیت چنین چیزی کمتر دیده می‌شود. البته مهم است که به لحاظ عوامل بالا شباهت‌هایی بین شما و فرد مورد نظرتان وجود داشته باشد و طبق همان شباهت‌ها با هم ازدواج کنید، اما وجود شباهت بین شما و همسر آینده‌تان با اینکه تحت‌تأثیر این عوامل تصمیم به ازدواج بگیرید، بسیار متفاوت است. وقتی یک رابطه صرفاً به دلیل مسائل اقتصادی و مادی شکل می‌گیرد، یک رابطه ناسالم شکل گرفته است.
مثلاً ممکن است بگویید به‌خاطر اموال او، کارخانۀ پدرش، تحصیلات عالی او، شغلش، موهای لخت مشکی‌اش، رئیس، هنرمند، پزشک و قهرمان بودنش و... می‌خواهم با او ازدواج کنم، چون معیارهای فوق می‌توانند بعضی از جزئیات را برای من تسهیل و جذابیت بیشتری ایجاد کنند؛ اما تأکید وسواس‌گونه بر روی این نشانه‌ها و امتیازها می‌تواند عشق شما را خدشه‌دار کند. باید ابتدا فرد را فقط به‌خاطر خودش دوست داشته باشید و این دوست داشتن در اولویت باشد. خودتان را گول نزنید و با خودتان روراست باشید. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:
و مراقب باش که دیدگان خود را به‌سوی چیزی ندوزی که گروهی از ایشان را از آن برخوردار کردیم [و فقط] زیور زندگی دنیاست تا ایشان را در آن بیازماییم و [بدان که] روزی پروردگار تو بهتر و پایدارتر است.
گاهی، زیبایی طرف مقابل، شهرت وی یا خانواده‌اش در اذهان عمومی، مانند هنرپیشگان تلویزیون و سینما، ورزشکاران و خوانندگان یا دارا بودن منصب و عنوان شغلی مانند دکتر، مهندس، استاد دانشگاه، همچنین برخورداری از قابلیت‌های خاص، مانند مهارت در نوازندگی، امور فنی یا درس، چنان بزرگ جلوه می‌کند که باعث می‌شود شما از پرداختن به سایر خصوصیات شخصیتی طرف مقابل غفلت کنید. وقتی با چنین وضعیتی مواجه می‌شوید، تصور کنید این ویژگی‌ها تا چند وقت می‌تواند برای شما جذابیت داشته باشد؟ و بالاخره روزی فرامی‌رسد که این موارد برای شما عادی می‌شود.
ویژگی‌های ذکر شده به خودی خود خوب هستند، ولی به‌تنهایی کارایی لازم برای زندگی مشترک را ندارد. ضمن اینکه اگر طرف مقابل شما، دارای این ویژگی‌ها باشد، آیا موجب تحقیر شما نمی‌گردد و باعث نمی‌شود شما از امیال و خواسته‌های خود کوتاه بیایید؟
اگر وصلت بیشتر به دلیل منافع باشد تا رابطه، هشداردهنده است. در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است:
هرکه با زنی به‌خاطر زیبایی‌اش ازدواج کند، دلخواه خود را در او نبیند و هر که با زنی به‌خاطر مال و ثروتش ازدواج کند خداوند او را به همان مال و ثروتش واگذارد، پس بر شما باد [ازدواج با] زنان متدین.
حال اگر شما صرفاً بر اساس مادّیات، همسر آیندۀ خود را انتخاب کنید و ازدواج را با تجارت اشتباه بگیرید، در حقیقت از عالم درون فاصله گرفته و با اموال همسرتان ازدواج کرده‌اید. مادّیات هم چون احساس ندارند، زندگی‌تان نیز خالی از عشق و احساسات می‌شود و چنین زندگی یعنی زندگی با یک ربات. در این شرایط نه‌تنها زندگی خود را مبدل به جهنم می‌کنید، بلکه فرد دیگری را هم با خود شریک می‌کنید و این شما هستید که باید خود را از شرّ چنین افرادی حفظ کنید.
پس وقتی همسر آینده خود را صرفاً بر اساس «مادّیات» و نه بر اساس «معنویّات» انتخاب می‌کنید، وارد یک رابطۀ نادرست شده‌اید. از حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت شده:
با زنان به‌خاطر زیبایی‌شان ازدواج نکنید؛ زیرا ای‌بسا زیبایی آنها موجب تباهی و هلاکشان شود. برای مال و ثروت نیز با آنان ازدواج نکنید؛ زیرا چه‌بسا مال و ثروتشان آنان را به طغیان و سرکشی وادارد، بلکه بر اساس دین‌داری با آنها ازدواج کنید.
بنابراین، در جستجوی کسی باشید که برای اصول اخلاقی ارزش قائل باشد. بدیهی است کسی که برای امور معنوی ارزشی قائل نباشد، برای هیچ‌چیز دیگر نیز ارزش قائل نخواهد شد.
توجه به ثروت باعث می‌شود که توجه شما نسبت به امور اخلاقی، منش و رفتار فرد منحرف شود. در ضمن امکان دارد کسی که به شما توجه نموده، به دنبال ثروت شما باشد، نه خود شما. وصلتی که برای پول و ثروت انجام پذیرد، به‌خاطر پول و ثروت نیز شکست خواهد خورد. به یاد داشته باشید که فقدان پول و ثروت شاید باعث بدبختی گردد، اما داشتن پول و ثروت هم به‌تنهایی خوشبختی نمی‌آورد. توجه به مال دنیا تااندازه‌ای برای رسیدن به کمال و آرامش لازم است، ولی اهمیت بیش‌ازحد به آن باعث ازبین‌رفتن آرامش زندگی می‌شود.
منبع:کتاب انتخاب سمی، ص ۸-۵
References
- ^خبرگزاری حوزه (www.hawzahnews.com)
Authors: صاحب‌خبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری