10667

مامان می‌خواهد معلم شود 
یک خانم داوطلب آزمون استخدامی فرهنگیان با اشاره به بخشی از تلاش‌های خود برای شرکت در این آزمون می‌گوید: « ۹ماه است که با داشتن یک دختر بچه سه‌ساله درس می‌خوانم؛ کلی‌ هزینه کردم و بسته کمک آموزشی خریدم و وقت گذاشتم. دخترم مدام در مهدکودک سرما می‌خورد. هنوز صحنه‌ای را که مربی، او را به زور داخل مهد می‌برد از ذهنم پاک نشده؛ به او گفتم مامان می‌خواد معلم بشه بیا تحمل کنیم؛ روزای خوبی توی راهه. با ذوق به من لایک نشان می‌داد. الان که دارد چهارساله می‌شود تازه فهمیدم یک سال بزرگ‌تر شده است. 
من عشق به تدریس دارم؛ چرا باید وقتی تحت فشار خانواده رشته دانشگاهم را انتخاب کردم تحت فشار جامعه از علاقه‌ام بگذرم. این ناعادلانه‌ترین قسمت داستان است که دیگر هیچ وقت تکرار نمی‌شود. خوشحال بودم که در این سن دنبال علاقه‌ام رفته‌ام ولی آخرش چه شد؟ عملاً آرزوهای همه نابود شدند».
داوطلب دیگری با شرح بخشی از دغدغه‌های خود می‌گوید: من یک سال ساعت 6صبح بیدار می‌شدم و مسیر دو ساعته را تا مناطق محروم می‌رفتم و در پیش‌دبستانی درس می‌دادم. نه تنها حقوقی نمی‌گرفتم که هزینه راه و هزینه کلاس و کانکسی را که در آن درس می‌دادم از جیبم پرداخت می‌کردم. عصر که برمی‌گشتم تا شب درس می‌خواندم تا روزی که دفترچه آزمون منتشر شد، اما متوجه شدم رشته تحصیلی‌ام حذف شده و حتی سابقه تدریس پیش‌دبستانی را که سال‌های قبل می‌شد براساس آن ثبت‌نام کرد حذف کرده‌اند.
خانم داوطلبی هم از شهرستان گچساران که به گفته خودش در رشته علوم تربیتی و با معدل بالا توانسته تحصیلاتش را در 6ترم در دانشگاه آزاد به پایان برساند، می‌گوید: پس از یک سال برنامه‌ریزی و وقت صرف کردن برای مطالعه آزمون استخدامی به امید رسیدن به شغل شریف معلمی، حالا که دفترچه آزمون منتشر شده برای شهر ما گچساران حتی یک نفر خانم رشته آموزگاری ظرفیت ندارد. این بی‌عدالتی نیست؟ چرا باید رشته‌های دیگر را در یک سال پذیرش کنند که جایی برای رشته‌های مختص این شغل نباشد، چرا پس از یک سال مطالعه، این همه مطالب و منابع جدید در مدت زمان کم اضافه شوند؛ چطور یک داوطلب این منابع را در مدت زمان کم مطالعه کند؟ عاجزانه خواهش می‌کنم برای شهر ما گچساران در اصلاحیه‌ای ظرفیت ایجاد کنند تا ما هم بتوانیم شانس خود را امتحان کنیم.
یک دانش‌آموخته رشته علوم آزمایشگاهی نیز به ما می‌گوید: پدرم دچار سرطان بسیار بدخیم شده و از بهمن تا همین اواخر در بیمارستان بستری بود و بیشتر این مدت را در شرایط بسیار سخت بیماری ایشان گذراندیم. درحالی که نصف روز در بیمارستان بودم و شرایط روحی بسیار آشفته‌ای داشتم با برنامه‌ریزی، کم خوابیدن‌ها و کنسل کردن تمام زندگی، مطالعه کردم. این حق امثال من نبود که رشته‌مان حذف شود.
سال گذشته تمام گرایش‌های رشته علوم آزمایشگاهی در دفترچه برای دبیری زیست آمده بود و من هم به همین دلیل مطالعه کردم؛ کاش از همان اول این شرایط دفترچه را اعلام می‌کردند.
داوطلب دیگری هم می‌گوید: من شب گذشته تا صبح فقط اشک ریختم. سه سال است زندگی‌ام را فدای درس خواندن کرده‌ام؛ از همه چیز گذشتم. امسال رشته کامپیوتر را حذف کرده‌اند در صورتی که فقط 7میلیون تومان کتاب خریده‌ام.
دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته اقتصاد هم از حذف این رشته از فهرست رشته‌های مجاز در آزمون استخدامی آموزش و پرورش نگران‌اند.
 یکی از این داوطلبان می‌گوید: در شرایطی که کشور بیش از هر زمان دیگری به تربیت نسلی آگاه، تحلیلگر و آشنا با مسائل اقتصادی نیاز دارد، حذف رشته اقتصاد از مسیر آموزش رسمی، به‌ویژه در نظام آموزش متوسطه، به‌منزله بی‌توجهی به یکی از مهم‌ترین ارکان توسعه پایدار است.
«سال گذشته شرکت با رشته حقوق برای آموزگاری مجاز بود و خیلی‌ها به این امید که امسال هم مجاز اعلام می‌شود از بسیاری از استخدامی‌های دیگر گذشتند تا معلم شوند».
این را یک دانش‌آموخته حقوق می‌گوید و اضافه می‌کند: خود من باوجود متأهل بودن و شرایط سخت، برای آزمون آموزش و پرورش آماده شدم، اما با آمدن دفترچه شوکه شدم، چرا که رشته حقوق که پارسال مجاز اعلام شده بود امسال مجاز نبود و ظرفیت بیشتر شهرها تک‌ظرفیتی و به‌شدت پایین است.
داوطلب دیگر آزمون استخدامی معلمان می‌گوید: من در رشته مهندسی حرفه‌ای صنایع شیمیایی تحصیل کرده‌ام و سابقه آموزگاری در دبستان‌های غیرانتفاعی هم دارم. یک سال درس خواندم و تلاش کردم اما حالا علاوه بر اینکه آموزگار نمی‌خواهند، هنرآموز صنایع شیمیایی هم در شهر شیراز و اطراف آن نمی‌خواهند.

راضی نیستیم این آزمون برگزار شود
«هیام» یکی از داوطلبان این آزمون می‌گوید: همه ما داوطلبان آزمون استخدامی ماده ۲۸ به روند ناعادلانه آزمون امسال اعتراض داریم. رشته برخی از دوستان حذف شده، در صورتی که تمام زندگی‌شان را برای آزمون گذاشته بودند. ظرفیت‌ها هم افتضاح است؛ درحالی‌که مدارسی را سراغ دارم که از نبود معلم متخصص رنج می‌برند و این توهین به شعور داوطلب محسوب می‌شود.
 از طرف دیگر، منابع سختی را درست ۴۰ روز پیش از آزمون اعلام کردند. ضمن آنکه رقابت ناعادلانه‌ای برای کسانی که دارای امتیاز و سهمیه هستند با کسی که هیچ امتیازی ندارد ایجاد می‌شود. با این شرایط راضی نیستیم این آزمون برگزار شود، بماند که متأسفانه ارزش و جایگاه علمی معلم در کشور ما خیلی پایین است و با این حال، این سخت‌گیری‌ها واقعاً قابل توجیه نیست.

امتیازهای ناعادلانه 
یک خانم داوطلب دیگر هم می‌گوید: امتیازهای ناعادلانه، تعلیم و تربیت را زیرسؤال می‌برد؛ چرا نباید گزینش تنها از طریق نمره باشد تا تلاش کسی ضایع نشود. کاش دفترچه اصلاح شود. از دیروز تمرکز برای ادامه دادن ندارم، انگیزه‌ام را از دست داده‌ام. 
خانم گل‌محمدی هم می‌گوید: دفترچه بدی بود؛ ظرفیت‌ها بسیار پایین بوده و بیشتر رشته‌ها را نخواسته‌اند؛ لطفاً رشته کشاورزی را که سال گذشته در دفترچه بود، اضافه کنید. خواهرم یک سال است که با داشتن دو بچه برای آزمون می‌خواند، ولی الان می‌بیند خبری از رشته‌اش نیست.
«کمیل» هم از چرایی حذف رشته خود می‌گوید و می‌پرسد: چرا رشته‌های غیرمرتبط حذف شده‌اند؛ از رقابت ترسیده‌اید؛ چون خود شما هم می‌دانید رشته‌های مهندسی افراد مستعد زیادی دارد که بیشتر آن‌ها در دانشگاه‌های دولتی درس خوانده‌اند و توان رقابتی آن‌ها بسیار بالاتر است.
جغرافیا هم ازجمله رشته‌هایی است که داوطلبان این آزمون از حذف آن اظهار نگرانی می‌کنند. یک داوطلب در این خصوص می‌گوید: برای بچه‌های جغرافیا آموزش‌وپرورش به عنوان تنها راه مانده بود که آن را هم حذف کردند. جالب آنکه در فهرست منابع دبیری علوم اجتماعی، جغرافیا دیده می‌شود ولی دانش‌آموخته این رشته نمی‌تواند در آزمونش شرکت کند.
مخاطب دیگری هم در همین زمینه می‌گوید: جالب اینکه برای دبیری ریاضی و فیزیک گرایش‌های برق را حذف کرده‌اند؛ اما همه گرایش‌های مهندسی کامپیوتر در دفترچه آمده است! انصاف و عدالت کجاست؛ در دانشگاه کلی زحمت کشیدیم و درس‌های ریاضیات، فیزیک، مدار و... را پاس کردیم؛ حق همه مهندسی‌هاست که شانس شرکت در آزمون را داشته باشند.
داوطلب دیگری می‌گوید: پس از این‌همه معطلی، دفترچه‌ای منتشر شد که خیلی از رشته‌ها مثل مدیریت در آن نیست و سابقه کاری مدارس غیرانتفاعی در آن لحاظ نشده است. علاوه بر این، ظرفیت‌ها هم بسیار کم است. کاش اصلاً دفترچه منتشر نمی‌شد و این همه امید به جوانان دوستدار معلمی نمی‌دادند.

لطفاً صدای ما باشید
خانم داوطلبی هم با تأکید بر اینکه «لطفاً صدای ما باشید» می‌گوید: بسیاری از داوطلبان با وجود تحصیل در رشته‌های غیر از علوم تربیتی و دبیری، توان علمی، علاقه و صلاحیت لازم را برای معلمی دارند، محدود کردن پذیرش فقط به برخی رشته‌ها، ظرفیت‌های انسانی مستعد را نادیده می‌گیرد.
وی اضافه می‌کند: ما خانم‌هایی که در رشته‌های اقتصاد و مدیریت تحصیل کرده‌ایم در آزمون‌های بانک و دیگر نهاد‌های اجرایی نادیده گرفته می‌شویم و یا همیشه ظرفیتی بالاتر و یا صرفاً تک‌ظرفیتی برای آقایان در نظر گرفته می‌شود، امیدمان به آزمون آموزش و پرورش بود که کلاً این رشته‌ها در نظر گرفته نشدند. این خلاف اصل عدالت آموزشی و فرصت برابر است که باید در اختیار همه قرار گیرد.
داوطلب دیگری در اعتراض به تغییر غیرمنطقی شرایط ثبت‌نام طلاب در آزمون استخدامی آموزش و پرورش، به نمایندگی از این گروه به طرح مطالبه خود از وزارت آموزش و پرورش، سازمان سنجش آموزش کشور و مجلس شورای اسلامی می‌پردازد و می‌نویسد: ما جمعی از طلاب و دغدغه‌مندان نظام تعلیم و تربیت، با نهایت احترام و اضطراری، به تصمیم غیرقابل توجیه حذف طلاب از شرکت در رشته‌های دبیری معارف، دبیری عربی و مربی پرورشی در آزمون استخدامی امسال آموزش و پرورش اعتراض داریم.

اعتراض به حذف چند رشته دیگر
علاوه بر حذف رشته‌هایی که پیش از این به آن اشاره شد، داوطلبان زیادی نیز اعتراض خود را به حذف و یا کاهش ظرفیت رشته‌هایی همچون مترجمی، زمین‌شناسی، مهندسی حرفه‌ای صنایع شیمیایی، کشاورزی، بهداشت عمومی، زبان‌شناسی، عکاسی خبری، مرمت آثار فرهنگی و مدیریت دولتی اعلام کرده‌اند.

تکلیف معلم خرید خدمات چه می‌شود؟
اما یک معلم خرید خدمات با تجربه ۱۱ساله در مدارس دولتی هم که به قول خودش در این سال‌ها با کمترین حقوق و بیمه، پا به پای نیروهای رسمی زحمت کشیده است، می‌گوید: این چند سال با برگزاری آزمون‌های استخدامی متعدد، کلی داوطلب آزاد با سن‌های بالا، رشته‌های غیرمرتبط و امتیازهای ناعادلانه برای تأهل و تعدد فرزند، جذب شدند. روند عادلانه آزمون، همین پذیرش فعلی دفترچه است. ابتدا باید وضعیت نیروهای بلاتکلیف مشخص شود و بعد صدتا صدتا نیرو جذب کنند.
پس تکلیف من معلم که 11سال از عمر و جوانی‌ام را برای تعلیم و تربیت بچه‌های این کشور گذاشتم چه می‌شود؟
بسیاری از ما ازجمله خودم در همین آزمون‌ها قبول و با اختلاف نمره کمی رد شدیم. مگر ملاک پذیرش یک معلم چه می‌تواند باشد که ما نداشتیم؟

پاسخ‌های معاون وزارت آموزش‌وپرورش
همان‌گونه که اشاره شد، تعداد پیام‌ها و تماس‌های داوطلبان این آزمون با قدس به‌قدری زیاد است که امکان انتشار تمامی آن‌ها در این مجال فراهم نیست. ضمن آنکه ارسال این پیام‌ها همچنان ادامه دارد و مخاطبان ما می‌توانند بخش دیگری از این نظرات را در سایت قدس آنلاین مشاهده کنند.
گروه جامعه روزنامه قدس مطالبات و پرسش‌های داوطلبان این آزمون را با معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش‌وپرورش مطرح کرده که در ادامه، آن را می‌خوانید.

چرا برخی شهرها ظرفیت پذیرش ندارند؟
معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع آموزش و پرورش در واکنش به داوطلبانی که می‌گویند در دفترچه استخدامی امسال آموزش و پرورش برای برخی رشته‌های تحصیلی و همچنین برخی از شهرها هیچ ظرفیتی پیش‌بینی نشده و در نتیجه، متقاضیان در صورت قبولی در آزمون مجبورند دور از محل زندگی‌شان به فعالیت در این نهاد بپردازند، به قدس می‌گوید: آموزش و پرورش متولی استخدام و یا مسئول تعیین سهمیه استخدام براساس محل زندگی داوطلبان نیست، بلکه مسئول تنظیم‌گری نظام تعلیم و تربیت و نیروی انسانی خود براساس نیازهایش است؛ یعنی براساس نیاز خود، سهمیه‌ها را تعیین و توزیع می‌کند.
علی فرهادی با اشاره به اینکه نهاد آموزش و پرورش به منظور تأمین نیروی مورد نیازش نیازسنجی دقیقی از طریق تحلیل داده‌های جمعیتی، تعداد دانش‌آموزان، نرخ بازنشستگی معلمان، داده‌های ثبت احوال و... انجام می‌دهد، می‌افزاید: بنابراین در شهری که نیاز به جذب معلم نباشد و یا نیروی مازاد داشته باشیم دلیلی برای اختصاص ظرفیت استخدامی به آن نیست.
وی در همین زمینه ادامه می‌دهد: مدیران آموزش و پرورش در هر منطقه، نیازهای خود را دقیقاً اعلام می‌کنند. مثلاً می‌گویند در رشته ریاضی نیاز به دبیر دارند یا ندارند و بر همین اساس، ظرفیت‌ها در دفترچه آزمون تعیین می‌شود. یعنی هدف ما تأمین نیاز واقعی نظام آموزشی کشور است، نه رضایت داوطلبانی که صرفاً می‌خواهند در شهر خود استخدام شوند.

دلیل این سهمیه‌ها چیست؟
سخنگوی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به اعتراض‌ها درباره امتیازدهی به داوطلبان متأهل و دارای فرزند که برخی آن را مغایر با شایسته‌سالاری دانسته‌اند، می‌گوید: ما صرفاً مجری قوانین وضع‌شده کشور هستیم. قانون جوانی جمعیت در مجلس تصویب شده و آموزش و پرورش به عنوان بخشی از قوه مجریه، مکلف به اجرای آن است. اما اینکه آیا این قانون، قانون خوبی است یا نیست بحث دیگری است و تحلیل آن را باید از قانون‌گذاران پرسید. ما نمی‌توانیم از اجرای قانونی که لازم‌الاجراست سر باز بزنیم، چون در این صورت مرتکب ترک فعل می‌شویم.
او تأکید می‌کند: قوانین دیگری مانند سهمیه ایثارگران یا معلولان نیز ازجمله مقرراتی هستند که آموزش و پرورش ملزم به اجرای آن‌ها در فرایند استخدام است. این سهمیه‌ها و امتیازات قانونی هستند، نه تصمیمات داخلی وزارتخانه.

چرایی حذف برخی رشته‌ها
فرهادی سپس به بحث حذف رشته‌های غیرمرتبط مثل حسابداری در فرایند جذب اشاره می‌کند و در پاسخ به اینکه بعضی داوطلبان با وجود تحصیل در رشته‌های غیر از علوم تربیتی یا دبیری، توان علمی، علاقه و صلاحیت لازم برای معلمی را دارند و محدود کردن پذیرش فقط به برخی رشته‌ها موجب نادیده گرفته شدن ظرفیت‌های انسانی مستعد می‌شود و این برخلاف اصل عدالت آموزشی و فرصت برابر برای همه است، می‌گوید: فرایند جذب معلم و دبیر در آموزش و پرورش براساس دو صلاحیت انجام می‌شود؛ صلاحیت عمومی و صلاحیت تخصصی. یک معلم علاوه بر توان عمومی تدریس، باید تخصص علمی در رشته مورد نیاز را داشته باشد. کسی که مثلاً حسابداری خوانده، تخصص لازم برای تدریس ریاضی را ندارد. همان‌طور که دانش‌آموخته ریاضی، الزماً حسابدار خوبی نخواهد بود. بنابراین ما نمی توانیم به کسی که در دانشگاه در رشته شیمی تحصیل کرده بگوییم دبیر فیزیک شود، چون در جذب معلم باید رشته تحصیلی را در نظر بگیریم.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش‌وپرورش با اشاره به اینکه در کار جذب معلم علاوه بر آموزش و پرورش، کارگروه تحول نظام اداری سازمان اداری و استخدامی کشور نیز نظارت دارد، درباره حذف رشته تحصیلی جغرافیا در فرایند جذب معلم در سال جاری هم می‌گوید: رشته‌هایی مثل جغرافیا در صورتی در آزمون قرار می‌گیرند که نیازی از سوی مناطق آموزشی برای آن‌ها وجود داشته باشد. اگر ظرفیت صفر اعلام شده، به این معناست که امسال در آن رشته نیازی برای جذب وجود نداشته است. ما نمی‌توانیم برای رضایت داوطلبان، رشته‌ای را اضافه کنیم که نیاز واقعی برای آن وجود ندارد.

چرا این همه کتاب و منبع درسی اضافه شده است؟
فرهادی درباره انتقاد بعضی از داوطلبان نسبت به اضافه شدن منابع (کتاب‌ها) سنگین و جدید تنها یک ماه پیش از آزمون استخدامی امسال که آشفتگی و سردرگمی‌شان را به‌دنبال داشته است، بیان می‌کند: منابع عمومی آزمون مانند زبان خارجی، دانش تخصصی یا مهارت‌های معلمی، متناسب با سطح تحصیلی داوطلبان طراحی شده‌اند. ضمن اینکه براساس قوانین مصوب سازمان امور استخدامی، هر آزمونی باید دست‌کم یک ماه فرصت مطالعه به داوطلب بدهد. اکنون حدود یک ماه و نیم تا آزمون باقی مانده که این مدت برای مطالعه و آمادگی داوطلبان برای موفقیت در آزمون کافی است.

تکلیف نیروهای غیررسمی چه می‌شود؟
وی درباره کسانی که سال‌های زیادی در آموزش و پرورش خدمت کرده‌اند اما به‌دلیل نبودن رشته‌هایشان در دفترچه آزمون استخدامی، شانس قبولی و استخدام رسمی را از دست داده‌اند، می‌گوید: ما برای تلاش نیروهای غیررسمی ارزش قائل هستیم، اما استخدام تابع نیاز رسمی و شرایط علمی است. 
اگر رشته یا سابقه داوطلب با نیاز فعلی آموزش و پرورش منطبق نباشد، نمی‌توان امتیاز ویژه‌ای برای آن‌ها در نظر گرفت. همه باید از مسیر قانونی و رقابتی آزمون وارد آموزش و پرورش شوند.
فرهادی با تأکید بر نقش رسانه‌ها در انتقال اطلاعات درست و آرام‌سازی فضای جامعه تصریح می‌کند: آموزش و پرورش نهاد مهمی در نظام تربیتی کشور است. تصمیم‌گیری‌های آن باید براساس عدالت آموزشی و نیاز واقعی مناطق انجام شود، نه صرفاً برای رضایت داوطلبانی که انتظار دارند شرایط براساس خواست آن‌ها تنظیم شود. از رسانه‌ها و مردم عزیز تقاضا داریم با شناخت درست از ساختارهای تصمیم‌گیری، تحلیل ارائه دهند.
خلاصه کلام اینکه فرایند استخدام در آموزش و پرورش تابعی از قوانین بالادستی، نیاز مناطق آموزشی و تحلیل‌های آماری است. 
هرچند برخی تصمیمات ممکن است از نگاه داوطلبان، سختگیرانه یا تبعیض‌آمیز باشد، اما چارچوب قانونی حاکم بر این فرایند، اولویت را به نیاز نظام تعلیم و تربیت داده است، نه صرفاً خواست عمومی متقاضیان.

خبرنگار: محمود مصدق  

Authors: صاحب‌خبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری