چرا عطسه می کنیم؟ پاسخی از امام رضا (علیهالسلام)
به گزارش خبرگزاری حوزه، در میان مردم خرافات زیادی وجود دارد که نه پایه دینی دارد و نه مایه علمی. یکی از آن ها در مورد عطسه کردن است.
عده ای از مردم معتقدند که عطسه شوم است و شگون ندارد و باید در کار مورد نظر عجله نکرد، بلکه باید صبر کرد. ما هر وقت و یا چندین بار بعد از عطسه کردن به کاری اقدام کردیم موفق نشدیم.
در صورتی که از نظر اسلام عطسه کردن نه تنها شوم و بد نیست؛ بلکه بسیار مفید برای سلامتی بدن است.
در حدیث آمده که عطسه موجب راحتی و سلامتی بدن است، و تا سه روز و به روایتی تا هفت روز، امان از مرگ است. آن چه بین عوام مشهور است که هنگام عطسه تک باید صبر کرد، صحت ندارد و در احادیث اثری از این حرف نیست.
در روایت آمده است: وقتی انسان عطسه می کند (جهت شکرانه تأمین شدن سلامتی اش) بگوید: الحمدللّه اللّهم صل علی محمّد و آل محمد و هنگامی که کسی در حضورش عطسه کند، به عطسه کننده بگوید: یرحمک اللّه و او نیز در پاسخش بگوید: یغفر الله لکم.
رسول اکرم صلوات الله علیه فرمود: عطسه مریض دلیل بر عافیت و راحتی بدن اوست. عطسه تا وقتی که از سه تا بیشتر نباشد برای بدن نافع است و اگر از سه تا بیشتر شد، نشانه بیماری است.
حضرت امام صادق علیه الاسلام فرمود: کسی که عطسه کند از پنج چیز در امان خواهد بود: جذام، سردرد، ریزش اشک از چشم، گرفتگی بینی و رویش مو در چشم.
علت عطسه چیست؟
حضرت امام رضا علیه الاسلام فرمود: علت عطسه این است که هر وقت خداوند به انسان نعمتی عطا کند و شکرش را به جای نیاورد، خداوند بادی به بدنش می اندازد و دور می زند تا وارد بینی می شود و در اثر آن انسان عطسه می کند؛ وقتی می گوید: الحمدلله، خداوند آن را به جای شکر نعمتی که به او داده بود می پذیرد.
حضرت در ادامه صحبت هایش می فرماید: اگر کسی عطسه کرد، به او بگو: یرحمک الله یا یرحمکم الله و چنانچه شما عطسه کردید و کسی به تو گفت: یرحمک الله، در پاسخش بگو: یغفرالله لنا و لکم.
این تکلیف تا وقتی است که طرف یک بار، یا دو بار یا حداکثر سه بار عطسه کند. اگر بیش تر از سه بار عطسه کرد علامت بیماری است. بگو: شفاک اللّه.
بعد حضرت وظیفه انسان را در مقابل عطسه کنندگان روشن می کند و می فرماید: اگر مؤمنی عطسه کرد، بگو: یرحمک اللّه یا یرحمکم اللّه.
اگر منافق باشد، بگو: یرحمکم اللّه و اراده می کنی درود بر فرشتگانِ موکّل بر منافق را، نه خود او را.
اگر زن باشد، بگو: عَافَاکِ اللَّهُ. اگر مریض باشد، بگو: شَفَاکَ اللَّهُ. اگر مغموم و محزون باشد، بگو: فَرَّجَکَ اللَّهُ. پس بعد از عطسه خدا را شکر کنید و دنبال کارتان بروید، ذهن خود را بیهوده مشغول این خرافات نکنید.
آیا وقتی کسی عطسه می کند واجب است که به او بگوییم (یرحمک الله)؟
درباره عطسه کردن حضرت آدم علیه السلام هنگام دمیدن روح و همچنین روایاتی که در این زمینه آمده است توضیح دهید؟
درباره پرسش مطرح شده باید گفت:
۱. مستحب است برای عطسه کننده و کسی که عطسه ٔاو را بشنود و لو در نماز باشد، بگوید: «الحمد للّٰه» یا بگوید: «الْحَمْدُ للّٰهِ وَ صلّی اللّٰهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ» و هم چنین بر شنونده مستحب است به عطسه کننده بگوید: «یَرْحَمُکَ اللّٰهُ» یا «یَرْحَمُکُمُ اللّٰهُ» اگر چه در نماز باشد، لکن احوط در نماز، ترک آن است. و مستحب است بر عطسه کننده در جواب او بگوید: «یَغْفِرُ اللّٰهُ لَکُمْ».
مستحب است برای عطسه کننده و کسی که عطسه ٔ او را بشنود و لو در نماز باشد، بگوید: «الحمد للّٰه» یا بگوید: «الْحَمْدُ للّٰهِ وَ صلّی اللّٰهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ» و هم چنین بر شنونده مستحب است به عطسه کننده بگوید: «یَرْحَمُکَ اللّٰهُ» یا «یَرْحَمُکُمُ اللّٰهُ» اگر چه در نماز باشد، لکن احوط در نماز، ترک آن است. و مستحب است بر عطسه کننده در جواب او بگوید: «یَغْفِرُ اللّٰهُ لَکُمْ».البته اکثر اهل سنت، گفتن «یَرْحَمُکَ اللّٰهُ» به عطسه کننده را واجب کفایی می دانند. با این شرط که خود عطسه کننده ذکر «الحمد للّٰه» را گفته و انسان آن را بشنود.
۲. در منابع روایی، حدیثی وجود دارد که می گوید بعد از دمیدن روح در جسم حضرت آدم علیه الاسلام وی عطسه کرد.
متن روایت چنین است:
ابن عباس از پیامبر اکرم (ص) نقل می کند: «لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ تَعَالَی آدَمَ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ عَطَسَ فَأَلْهَمَهُ اللَّهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ فَقَالَ لَهُ رَبُّهُ یَرْحَمُکَ رَبُّک...»؛هنگامی که خداوند آدم علیه الاسلام را آفرید، از روح خود در او دمید، آدم عطسه کرد، خداوند متعال به او فرمود: بگو: «اللَّهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ»، وقتی که آدم حمد و ثنای پروردگار گفت، خداوند فرمود: رحمت پروردگار بر تو باد.
منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی
Authors: صاحبخبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری