رودکی؛ پدر شعر فارسی و معمارِ نخستینِ کاخ زبان فارسی

یدالله گودرزی در گفت‌و‌گو با خبرنگار صداوسیما^[2] رودکی را یکی از برجسته‌ترین و نامدارترین شاعران تاریخ ادبیات فارسی توصیف کرد و گفت: رودکی، یکی از مهم‌ترین ستون‌های شعر فارسی و به‌درستی لقب «پدر شعر فارسی» برازنده اوست.

وی با بیان اینکه تمایز رودکی با دیگر شاعران تنها در سرودن شعر خلاصه نمی‌شود، افزود: رودکی آغازگر شعر فارسی است؛ او نخستین آجر‌های بنای شعر فارسی را نهاد و کاخ بلند این زبان با معماری و طراحی او پایه‌ریزی شد. از سوی دیگر، او بنیان‌گذار سبک خراسانی است؛ نخستین سبک شعر فارسی که می‌توان آن را پدر همه سبک‌های بعدی دانست و زبان فاخر و استوار شعر فارسی از دل آن پدید آمد.

این استاد ادبیات ادامه داد: رودکی تنها شاعر نبود، موسیقی‌دانی چیره‌دست نیز بود. پیوند عمیق شعر و موسیقی در آثار او باعث شد واژه‌ها با آهنگ درآمیزند و تأثیری دوچندان بر مخاطب بگذارند. افزون بر این، رودکی در تثبیت قالب‌های شعر فارسی نقشی اساسی داشت و حتی گفته می‌شود برخی قالب‌ها، از جمله رباعی، به دست او پدید آمد؛ قالبی که تا امروز نیز در شعر فارسی حضوری پررنگ دارد.

گودرزی با اشاره به کارکرد آموزه‌های رودکی در زندگی امروز گفت: شاید تصور شود شاعری متعلق به قرن‌ها پیش، پیامی برای انسان معاصر ندارد، اما تنها یک مصرع از رودکی می‌تواند برای یک عمر زندگی کافی باشد؛ «بسا کسا که به روز تو آرزومند است». این نگاه حکیمانه و فلسفی، به‌ویژه در دنیای مدرن و فضای مجازی که حسرت‌خوردن و یأس را تشدید می‌کند، می‌تواند درس مهمی برای زیستن آگاهانه باشد.

وی در پایان با اشاره به جنبه روان‌شناسانه شعر رودکی خاطرنشان کرد: رودکی شعر را همچون یک رسانه به کار می‌گرفت. روایت بازگشت ابونصر سامانی به بخارا با شنیدن شعر معروف «بوی جوی مولیان آید همی» نمونه‌ای روشن از تأثیر شگفت‌انگیز شعر و موسیقی او بر تصمیم‌ها و سرنوشت‌هاست؛ تأثیری که نشان می‌دهد رودکی نه‌فقط شاعر، آگاه به روح و روان انسان بوده است.