تأثیر شگفتانگیز منتول بر آلزایمر؛ راهی نو برای درمان زوال عقل؟
در تازهترین یافتههای علمی، پژوهشگران دریافتهاند که استنشاق منتول (جوهر نعنا) – ترکیبی شیمیایی با بویی تند و خنک – میتواند به بهبود عملکرد شناختی در موشهای مبتلا به آلزایمر کمک کند. این کشف غیرمنتظره نه تنها افقهای جدیدی را در درمان این بیماری پیشروی دانشمندان قرار داده، بلکه نقش سیستم بویایی را در ارتباط با سیستم ایمنی و عصبی پررنگتر کرده است.
اثر منتول بر عملکرد شناختی
مطالعهای که در ماه آوریل سال ۲۰۲۳ منتشر شد، نشان داد موشهایی که به آلزایمر مبتلا بودند، پس از قرارگیری در معرض رایحه منتول (جوهر نعنا)، بهبودی قابل توجهی در تواناییهای شناختی خود نشان دادند. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که منتول میتواند برخی آسیبهای مغزی مرتبط با آلزایمر را مهار کند.
پژوهشگران کاهش سطح پروتئین اینترلوکین-۱-بتا (IL-1β) را مشاهده کردند. این پروتئین در تنظیم پاسخهای التهابی بدن نقش دارد؛ پاسخهایی که در صورت نبود کنترل صحیح، میتوانند از عامل محافظ به عاملی آسیبزا تبدیل شوند.
در همین رابطه بخوانید: این هفت افسانه درباره آلزایمر را باور نکنید[2]
پتانسیل درمانی بوها در بیماریهای عصبی
تیم تحقیقاتی با هدایت دکتر خوان خوزه لاسارته، ایمنیشناس مرکز تحقیقات پزشکی کاربردی (CIMA) در اسپانیا، اعلام کرد که نتایج این پژوهش میتواند زمینهساز بهرهگیری از رایحههای خاص برای بهبود عملکرد مغز و درمان بیماریهای عصبی باشد.
لاسارته در خصوص یافتههای تحقیقاتی گفت: «ما روی نقش سیستم بویایی در عملکرد سیستم ایمنی و سیستم عصبی مرکزی تمرکز کردیم و دریافتیم که منتول در مدلهای حیوانی، بویی تحریککننده برای سیستم ایمنی است.»
جالبتر آنکه، قرار گرفتن موشهای مبتلا به آلزایمر در معرض منتول برای مدت شش ماه، نه تنها از زوال شناختی جلوگیری کرد، بلکه در موشهای سالم جوان نیز موجب بهبود عملکرد شناختی شد.
پژوهشهای تکمیلی و مسیرهای درمانی جدید
با استناد به آزمایشهای انجامشده، مشخص شد که استنشاق منتول میتواند سطوح پروتئین IL-1β را در مغز به حالت متعادل بازگرداند. همچنین، پژوهشگران با کاهش مصنوعی سلولهای T تنظیمی (Treg) – سلولهایی که در تنظیم پاسخ ایمنی بدن نقش دارند – به نتایج مشابهی دست یافتند، که نشاندهنده مسیرهای بالقوه درمانی برای آینده است.
دکتر آنا گارسیا-اوستا، متخصص علوم اعصاب از CIMA، اظهار داشت: «هم قرار گرفتن در معرض منتول و هم مهار سلولهای Treg باعث کاهش سطح IL-1β شدند؛ پروتئینی که ممکن است عامل اصلی کاهش عملکرد شناختی در این مدلهای آزمایشگاهی باشد.»
علاوه بر این، استفاده از دارویی که برای درمان برخی بیماریهای خودایمنی به کار میرود و بهطور خاص IL-1β را مهار میکند، باعث بهبود عملکرد شناختی در هر دو گروه از موشها – چه سالم و چه مبتلا به آلزایمر – شد.
مطالب مشابه: رابطه بین آلزایمر و سندروم قلب شکسته در آخرین روزهای زندگی جین هکمن[3]
نقش سیستم بویایی در بیماریهای مغزی
پژوهشهای پیشین نیز بارها بر ارتباط میان سیستم بویایی، ایمنی و اعصاب تأکید داشتهاند. درک دقیق این ارتباطات همچنان پیچیده است، اما شواهد نشان میدهد که بوها میتوانند تأثیر مستقیمی بر مغز بگذارند و واکنشهای شیمیایی خاصی را برانگیزند که بر حافظه، احساسات و سایر عملکردهای شناختی اثر میگذارند.
جالب آنکه بیماریهای مرتبط با سیستم عصبی مرکزی مانند آلزایمر، پارکینسون و اسکیزوفرنی، اغلب با اختلال یا کاهش حس بویایی همراه هستند. یافتههای جدید، گام تازهای در جهت تقویت این فرضیهاند، اما برای اثبات کامل، به تحقیقات گستردهتری – بهویژه در انسان – نیاز است.
دکتر نولیا کاسارس، ایمنیشناس CIMA، در اینباره گفت: «این پژوهش گامی مهم در جهت درک بهتر تعامل بین سیستم ایمنی، سیستم عصبی مرکزی و حس بویایی است.»
جمعبندی
مطالعه اخیر نقش امیدوارکنندهای را برای بوها و تعدیلکنندههای ایمنی در پیشگیری و درمان بیماریهای عصبی – بهویژه آلزایمر – ترسیم کرده است. اگرچه هنوز در مراحل اولیه هستیم، اما این یافتهها مسیرهای نوینی را برای درمان بیماریهایی که تاکنون راهکار مؤثری برای آنها وجود نداشته، پیش روی علم قرار میدهند.∎[4][5]
References
- ^به گزارش خبرگزاری - (sahebkhabar.ir)
- ^ این هفت افسانه درباره آلزایمر را باور نکنید (www.itna.ir)
- ^رابطه بین آلزایمر و سندروم قلب شکسته در آخرین روزهای زندگی جین هکمن (www.itna.ir)
- ^∎ (sahebkhabar.ir)
- ^ (sahebkhabar.ir)
Authors: صاحبخبران - جدیدترین و آخرین اخبار ایران و جهان - علمی-فناوری